Ernstige Covid-19: buikligging in waaktoestand is heilzaam bij niet-geïntubeerde patiënten

Volgens een internationale studie verhoogt buikligging de oxygenatie bij patiënten met hypoxemische ademhalingsinsufficiëntie als gevolg van Covid-19 en verlaagt buikligging de noodzaak tot intubatie en het overlijdensrisico. Covid-19-patiënten die niet geïntubeerd zijn, maar wel veel zuurstof via een neussonde nodig hebben, zouden dus het best in buikligging worden gelegd.

Op de intensive care worden patiënten met acute ademnood gewoonlijk op hun buik gelegd. Sinds een tiental jaar weten we dat die positie heilzame effecten heft. Voor het begin van de pandemie werd buikligging nagenoeg niet toegepast bij niet-geïntubeerde patiënten die zuurstoftherapie met een hoog debiet via de neus nodig hadden. Vanaf het begin van de eerste golf werd gezien de druk op de ziekenhuizen en name de bewakingsafdelingen de vraag gesteld of buikligging niet nuttig zou kunnen zijn bij die patiënten.

Meerdere groepen, vooral Chinese, hebben retrospectieve en observatiestudies uitgevoerd en volgens die studies zou buikligging in waaktoestand de oxygenatie van Covid-19-patiënten met acute ademnood op een intensive care verbeteren. Er was echter nog geen rigoureuze wetenschappelijke studie uitgevoerd om die techniek op grote schaal te testen.

In maart 2020 in het begin van de pandemie werd daarom een internationaal onderzoeksproject in de steigers gezet gecoördineerd door het CHRU van Tours om met een maximale statistische kracht na te gaan of buikligging in waaktoestand intubatie en overlijden kan voorkomen bij patiënten met een ernstige Covid-19. De eerste metastudie heeft prospectief de geharmoniseerde gegevens samengevoegd van zes gerandomiseerde studies uitgevoerd in de Verenigde Staten, Canada, Spanje, Ierland, Mexico en Frankrijk. Het primaire eindpunt was mislukking van de behandeling gedefinieerd als het percentage patiënten dat binnen 28 dagen na inclusie werd geïntubeerd of is overleden.

Tussen 2 april 2020 en 26 januari 2021 werden 1126 patiënten gerandomiseerd naar buikligging in waaktoestand (n = 567) of een standaardbehandeling (n = 559). De analyse betreft 1121 patiënten met uitsluiting van vijf patiënten die zich uit de studie hadden teruggetrokken. 257 (46%) van de 557 patiënten van de controlegroep waren 28 dagen na inclusie geïntubeerd. Bij de patiënten in de groep builigging was dat maar 40% (223/564), een statistisch significant en klinisch relevant verschil. Er werden geen significante bijwerkingen waargenomen. De hazard ratio van intubatie bij buikligging versus een standaardbehandeling na 28 dagen was 0,75 en de HR van overlijden tijdens de eerste 28 dagen 0,87. De incidentie van vooraf gespecificeerde bijwerkingen was laag en vergelijkbaar in de twee groepen.

De resultaten van die studie zullen onmiddellijke klinische implicaties hebben in geval van een nieuwe coronagolf. De studie leert immers dat buikligging niet alleen voordelen biedt voor individuele patiënten (dankzij buikligging zullen sommige de intensive care kunnen verlaten zonder ooit geïntubeerd te zijn, en kunnen de daarmee samenhangende complicaties worden vermeden), maar ook voor de ziekenhuizen (minder vraag naar beademingstoestellen en intensivecarebedden).

De vraag rijst of buikligging in waaktoestand ook nuttig is bij andere longinfecties dan Covid-19. Het zou de moeite lonen dat uit te pluizen.

(referentie: The Lancet Respiratory Medicine, 20 augustus 2021, doi: 10.1016/S2213-2600(21)00356-8)