Chronische maagklachten

Tussen de mazen van het net

Functionele dyspepsie is een aandoening die vaak onzichtbaar blijft. De aandoening wordt vaak miskend omdat de klachten wisselend zijn. Ten onrechte vindt gastro-enteroloog Sébastien Kindt (VUB en UZ Brussel).

Filip Ceulemans

Mensen met functionele dyspepsie hebben last van een zeurende of drukkende pijn in de bovenbuik, een vol gevoel na enkele happen, misselijkheid, brandend ongemak of het gevoel dat voedsel lang in de maag blijft zitten. Omdat de klachten wisselend zijn en klassieke onderzoeken meestal geen afwijking tonen, wordt de aandoening vaak miskend. “Nochtans is het wel degelijk een lichamelijke aandoening met een duidelijke medische basis”, zegt gastro-enteroloog Sébastien Kindt.

“Chronische maagklachten ontstaan door een combinatie van factoren. De maag kan trager ledigen, de zenuwen in de maagwand kunnen overgevoelig zijn en het brein kan prikkels uit het spijsverteringsstelsel versterkt interpreteren. Het is net die complexe wisselwerking tussen maag en hersenen die verklaart waarom sommige patiënten zo hevig reageren op ogenschijnlijk kleine prikkels. De klachten zijn dus niet ingebeeld, maar het gevolg van een ontregeling in de manier waarop de maag functioneert en wordt aangestuurd”, zegt dr. Kindt.

Normale resultaten

Omdat gastroscopieën, bloedanalyses en echo’s bij deze patiënten doorgaans normale resultaten opleveren, krijgen ze vaak te horen ‘dat er niets aan de hand is’. “Dat is volgens de literatuur niet alleen onjuist, maar ook schadelijk: de aandoening beïnvloedt het dagelijks leven immers sterk”, vervolgt Sébastien Kindt. “Mensen vermijden bepaalde voedingsmiddelen, plannen hun dagen rond maaltijden en kampen met onzekerheid over hoe hun maag zal reageren. Sociale activiteiten, werkprestaties en zelfs eenvoudige dagelijkse taken kunnen zwaar wegen.”

Nog volgens Kindt blijkt dat de impact van chronische maagklachten niet losstaat van de geestelijke gezondheid, maar dat dit vooral een gevolg is van de aandoening, en niet de oorzaak. “Angst of stress kunnen de klachten verergeren, maar ze ontstaan vaak pas nadat patiënten al maanden of jaren worstelen met fysieke ongemakken. De aandoening is dus niet psychisch, al kunnen psychologische factoren het klachtenpatroon wel mee kleuren.”

Geen eenduidige oplossing

De behandeling van functionele dyspepsie vraagt volgens Kindt om maatwerk. “Er bestaat geen eenduidige oplossing, maar een combinatie van strategieën biedt vaak verlichting. Kleine, frequente maaltijden, tragere voedselinname en gerichte medicatie kunnen helpen om de maagwerking te verbeteren. Daarnaast tonen studies aan dat behandelingen die de overgevoeligheid van de maag en het brein wijzigen, zoals bepaalde medicatie of gespecialiseerde therapieën, effectief kunnen zijn. Niet omdat de klachten 'psychisch' zijn, maar omdat ze rechtstreeks ingrijpen op de overmatige prikkelverwerking die de aandoening kenmerkt."

Een belangrijke eerste stap in de goede richting is de erkenning van de aandoening als een reëel probleem. “Patiënten die jarenlang te horen krijgen dat er niets mis is, ontwikkelen vaak onzekerheid over hun eigen lichaam en schamen zich soms voor hun klachten. Door de aandoening correct te benoemen, uit te leggen wat er gebeurt in de maag en patiënten te begeleiden in hun zoektocht naar een passende behandeling, kan veel lijden worden verminderd”, besluit dr. Kindt.