Cardiologie
Versterkte griepvaccins voor oudere volwassenen
Een panel van Europese experten (1) pleit ervoor om 65-plussers systematisch te vaccineren met versterkte griepvaccins. Zo'n 'high-dose' griepprik of vaccin met adjuvans beschermt deze kwetsbare populatie een stuk effectiever tegen influenzagerelateerde ziekenhuisopnames en (cardiovasculaire en andere) complicaties.
Ook op nationaal niveau beveelt de Hoge Gezondheidsraad (2) dit vaccinatiebeleid aan voor het griepseizoen van 2025-2026. Daarmee treedt België nu in de voetsporen van o.a. Nederland, Oostenrijk, Duitsland en de UK.
Vorig jaar waren de gegevens volgens de HGR nog te beperkt om een voorkeursaanbeveling voor versterkte vaccins te kunnen verantwoorden, maar nieuwe ‘real world’ data uit Denemarken bewijzen nu dat hooggedoseerde griepvaccins (in België gaat het om Efluelda®) en griepvaccins met een hulpstof (Fluad® in de Belgische apotheken) de immuunrespons significant verhogen bij volwassenen ouder dan 65 jaar.
'Het risico op hartfalen en ischemische hartziekte door influenza stijgt naarmate de leeftijd toeneemt'
Mogelijke complicaties
Dat resulteert in betere gezondheidsresultaten en beide types van versterkte vaccins tonen een gelijkaardig voordeel aan. 65-plussers worden disproportioneel zwaar getroffen door influenza. Los van hun hogere leeftijd hebben zij vaker risicofactoren voor ernstige griep. Deze leeftijdsgroep is dan ook goed voor 90% van de griepgerelateerde sterfgevallen en voor zowat de helft van alle griepgerelateerde hospitalisaties.
De langetermijnimpact van influenza reikt bovendien verder dan respiratoire complicaties alleen. Griep kan chronische aandoeningen (waaronder diabetes en cerebrovasculaire aandoeningen) verslechteren, leiden tot permanente functionele achteruitgang en verlies van autonomie, en cardiovasculaire complicaties veroorzaken, zoals myocardinfarct, hartfalen, acute myocarditis, pericarditis en beroerte. Het risico op hartfalen en ischemische hartziekte door influenza stijgt naarmate de leeftijd toeneemt.
Steeds sensibiliseren
De link met griep wordt niet altijd gelegd, wat maakt dat deze complicaties wellicht nog onderschat worden. Vaccinatie is de beste manier om mensen te beschermen tegen de gevolgen van griep. Hoewel dit een formeel bewezen feit is, halen de meeste Europese landen de door de WHO aanbevolen vaccinatiegraad van 75% niet. Educatie blijft dus cruciaal. Ook moeten logistieke en financiële drempels zo laag mogelijk zijn. Een Italiaanse simulatiestudie berekende dat elke stijging van de vaccinatiegraad met één procentpunt zou leiden tot 56 minder sterfgevallen door griep.
Bij oudere volwassenen is de bescherming die de klassieke griepprik biedt echter suboptimaal. Immunosenescentie en ‘inflammaging’ (3) dragen bij aan een verminderde immuunrespons op vaccinatie. Gelukkig kunnen we rekenen op versterkte vaccins waarbij de hulpstof MF-59, ofwel een verhoogde dosis antigenen, alsnog zorgt voor een brede bescherming. En hoewel de reactogeniciteit hoger kan zijn met deze vaccins, zijn ze veilig: er is geen verhoogd risico op ernstige bijwerkingen en ook bijwerkingen waarvoor men een arts moet raadplegen, zijn zeldzaam.
Bronnen en opmerkingen:
1. Gaëtan G, et al. Enhanced Influenza Vaccination for Older Adults in Europe. Expert Review of Vaccines (2025). 24 :1, 350-364.
2. Hoge Gezondheidsraad. Vaccinatie tegen seizoensgebonden griep – Winterseizoen 2025 - 2026. Brussel: HGR. Juli 2025. Advies n° 9879.
3. Een chronische, laaggradige staat van ontsteking die gepaard gaat met het verouderingsproces.
