België bij de beste leerlingen

Niet-overdraagbare ziektes blijven belangrijkste doodsoorzaak in Europa 

Niet-overdraagbare ziektes, zoals hart- en vaataandoeningen, kanker, diabetes of chronische ademhalingsproblemen, blijven de belangrijkste oorzaak van sterfte en invaliditeit in de wereld en in Europa. Op ons continent sterft 1 op de 5 mannen en 1 op de 10 vrouwen voor de leeftijd van 70 jaar als gevolg van niet-overdraagbare ziektes (NCD's).

Dat blijkt vrijdag uit een nieuw rapport van de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO). België is wel 1 van de 10 landen die de vroegtijdige sterfte door NCD's al met 25 procent kon terugdringen.

Elk jaar sterven in de regio Europa van de WHO, die 53 landen tussen de Atlantische en Stille Oceaan omvat, 1,8 milljoen mensen aan vermijdbare niet-overdraagbare ziektes  die te voorkomen zijn door effectieve gezondheidsmaatregelen of te behandelen met tijdige toegang tot kwalitatieve zorg.

Van die vermijdbare sterfgevallen heeft 60 procent te maken met te voorkomen oorzaken, zoals tabaks- en alcoholgebruik, hoge bloeddruk, ongezonde voeding, obesitas en gebrek aan lichaamsbeweging. Dat zijn allemaal zaken die kunnen worden aangepakt met een krachtdadiger volksgezondheidsbeleid, aldus het gezondheidsagentschap van de Verenigde Naties.

Ontsporing

Het nieuwe rapport van WHO/Europa, getiteld 'Avoidable mortality, risk factors and policies for tackling NCDs: leveraging data for impact' ('Vermijdbare sterfte, risicofactoren en beleid voor de aanpak van niet-overdraagbare ziektes: gegevens ten volle benutten voor impact'), waarschuwt dat de vooruitgang bij het terugdringen van vroegtijdige sterfte door niet-overdraagbare ziektes is ontspoord door de coronapandemie. Als gevolg daarvan ligt de regio niet op schema om de mondiale doelstellingen voor niet-overdraagbare ziektes voor 2025 en 2030 te halen.

Hans Kluge: "Als NCD's een virus waren, zou de wereld in lockdown zijn."

"Niet-overdraagbare ziekten zijn niet alleen te voorkomen of te behandelen, ze worden ook grotendeels genegeerd", zegt de Belg Hans Kluge, regionaal directeur van WHO/Europa. "Maar de waarheid is dat als NCD's een virus waren, de wereld in lockdown zou zijn. Het aanpakken van niet-overdraagbare ziekten met gedurfde preventiebeleidsmaatregelen is een politieke keuze."

Vermijdbare risicofactoren

Vermijdbare sterfgevallen als gevolg van niet-overdraagbare ziektes hebben ook een enorme economische impact, zegt het rapport. In Europa worden de productiviteitsverliezen als gevolg van die sterfgevallen geschat op meer dan 514,5 miljard dollar per jaar. Ondanks duidelijk bewijs van een hoog rendement op investeringen blijft de financiering voor de preventie van niet-overdraagbare ziekten echter ernstig ontoereikend, aldus nog de WHO.

Hoewel de verschillen tussen landen sinds 2010 zijn afgenomen, blijven er nog steeds grote ongelijkheden bestaan. Vermijdbare risicofactoren, waaronder tabaksgebruik, obesitas, hoge bloeddruk en diabetes, nemen toe en zijn steeds meer geconcentreerd in het oostelijke deel van de regio. Ondertussen blijven hart- en vaatziekten en vermijdbare sterfte door kanker onevenredig hoog onder mannen.

Optimisme

Ondanks de enorme uitdagingen die NCD's met zich meebrengen, geeft het rapport reden tot optimisme. Tien landen in de regio, waaronder België, hebben de doelstelling voor 2025 al bereikt om de vroegtijdige sterfte als gevolg van de vier belangrijkste NCD's voor zowel mannen als vrouwen met 25 procent te verminderen.

Die tien landen - België, Denemarken, Estland, Israël, Kazachstan, Luxemburg, Nederland , Noorwegen, Zweden en Zwitserland - hebben belangrijke kenmerken gemeen. Ze hebben uitgebreide pakketten geïmplementeerd van door de WHO bewezen, kosteneffectieve maatregelen om NCD's aan te pakken. Ze hebben daarnaast de verspreiding van meerdere risicofactoren verminderd en hun gezondheidszorgsysteem versterkt. Dat heeft geleid tot een jaarlijkse daling van meer dan 2 procent in zowel vermijdbare als behandelbare NCD-sterfte, met name als gevolg van hart- en vaatziekten en kanker.

Uit het rapport blijkt dat nog eens 26 landen de doelstelling van 25 procent vermindering kunnen halen als ze hun investeringen in de preventie en zorg voor niet-overdraagbare ziekten voortzetten en intensiveren.