PrEP: lenacapavir 1 x/jaar, een veilig en veelbelovend alternatief

Op de CROI 2025 is een fase 1-studie gepresenteerd, die tegelijkertijd is gepubliceerd in The Lancet. Volgens die studie is lenacapavir intramusculair eenmaal per jaar even effectief als lenacapavir subcutaan tweemaal per jaar. Dat is dus een nieuwe en veelbelovende aanwinst bij PrEP.

Verandering van paradigma: langwerkende geneesmiddelen voor PrEP

Met langwerkende antiretrovirale middelen kan je obstakels die negatieve invloed hebben op de werkzaamheid van PrEP, zoals een gebrekkige therapietrouw en angst voor stigmatisering, omzeilen. Twee fase III-studies hebben recentelijk de werkzaamheid van lenacapavir sc tweemaal per jaar bij de preventie van hiv-infectie aangetoond. In de PURPOSE-1-studie is een PrEP met lenacapavir sc 2 x/jaar 100% doeltreffend gebleken bij jonge cisvrouwen in Afrika. Dat is duidelijk beter dan bij dagelijkse orale inname van tabletten met emtricitabine en TDF.

In de PURPOSE-2-studie daalde de incidentie van hiv-infectie met 96% met zesmaandelijkse sc injecties van lenacapavir en met 89% met een PrEP met de twee klassieke antiretrovirale middelen bij homo-, biseksuele en transgendermannen in de USA en zes andere landen. De zesmaandelijkse injecties zijn in die twee studies veilig gebleken en werden goed verdragen. Een groep onderzoekers heeft nu de farmacokinetiek en de veiligheid geëvalueerd van twee galenische vormen van lenacapavir die eenmaal per jaar intramusculair worden toegediend.

Twee galenische vormen van lenacapavir op de proefbank

De vorsers hebben een open fase 1-studie uitgevoerd bij hiv-negatieve proefpersonen van 18-55 jaar om de farmacokinetiek, de veiligheid en de tolerantie te evalueren van twee langwerkende galenische vormen van lenacapavir (eenmalige intramusculaire injectie van 500 mg): vorm 1 met 5% ethanol en vorm 2 met 10% ethanol. Gedurende 56 weken werden op vooraf gespecificeerde tijdstippen bloedstalen afgenomen voor farmacokinetisch onderzoek. 20 proefpersonen hebben vorm 1 van lenacapavir gekregen en 20 vorm 2. Het aantal stalen voor raming van de farmacokinetische parameters daalde mettertijd tot minstens 13 proefpersonen die vorm 1 hebben gekregen, en minstens 19 proefpersonen die vorm 2 hebben gekregen. Een aantal proefpersonen heeft de studie immers voortijdig stopgezet wegens redenen die niets te maken hadden met de studiemedicatie.

Farmacokinetiek en veiligheid

Na intramusculaire toediening van lenacapavir steeg de plasmaconcentratie snel. De piekconcentratie werd bereikt na gemiddeld 84,1 dagen met vorm 1 en na 69,9 dagen met vorm 2. De hoogste plasmaconcentratie van lenacapavir im 1 x/jaar was gemiddeld 247,0 ng/ml met vorm 1 en gemiddeld 336,0 ng/ml met vorm 2, dus duidelijk hoger dan de hoogste gemiddelde concentratie die wordt verkregen met lenacapavir sc tweemaal per jaar, zijnde 67,3 ng/ml.

De mediane minimale concentratie op het einde van de follow-up van 56 weken was 57,0 ng/ml met vorm 1 en 65,6 ng/ml met vorm 2, opnieuw ruim hoger dan de mediane minimale concentratie van lenacapavir bij sc toediening tweemaal per jaar, zijnde 23,4 ng/ml. De gemiddelde AUC van dag 1 tot dag 365 was met beide vormen hoger dan die bij zesmaandelijkse injectie van lenacapavir sc. Er zijn vooral graad 1- en graad 2-bijwerkingen opgetreden. De frequentste was pijn op de plaats van injectie (bij 80% van de patiënten die vorm 1 kregen, en bij 75% van de patiënten die vorm 2 kregen). De pijn was over het algemeen licht, verdween na ongeveer een week en was veel minder als de prikplaats eerst werd behandeld met ijs.

Na jaarlijkse intramusculaire toediening van lenacapavir waren de gemiddelde plasmaconcentraties tijdens een follow-up van 56 weken hoger dan de concentraties die correleerden met virologische werkzaamheid in de studies PURPOSE-1 en PURPOSE-2 met zesmaandelijke subcutane toediening van lenacapavir in het kader van PrEP. De twee vormen van lenacapavir zijn bovendien veilig gebleken en werden goed verdragen. Volgens die eerste gegevens heeft jaarlijkse im toediening van lenacapavir dus potentieel in het kader van PrEP.

Ref.: Jogiraju V. et al. Abstract 154, CROI 2025, San Francisco. The Lancet 2025, online geraadpleegd op de website van het tijdschrift.