Alert zijn voor bedreigingen in de omgeving
Zorgverleners worden soms geconfronteerd met bedreigende situaties. Een nieuw boek leert deze sneller te herkennen en er gepast op te reageren.
De twee auteurs hebben een heel verschillende achtergrond: Kim Covent is adviseur bij de Gentse lokale politie en Wesley De Smet is afdelingshoofd Facilitair beheer in het Gentse Museum voor Schone Kunsten. Zij schreven een zeer praktijkgericht boek dat het 'situatiebewustzijn' bij de lezer wil aanscherpen.
Luchtgevechten
Situatiebewustzijn is 'het vermogen om alert te zijn voor de omgeving, potentiële gevaren te herkennen en snel en effectief te reageren op veranderende situaties'. De term komt uit de wereld van gevechtspiloten, waar het bewustzijn van de eigen positie, de bewegingen van de tegenstander en het anticiperen op diens acties in een luchtgevecht het verschil tussen leven en dood kan maken.
Het concept is echter ook in andere, heel uiteenlopende contexten nuttig - van een arts op nachtelijk huisbezoek, een baliemedewerker in een ziekenhuis die een lastige patiënt tegenover zich heeft, tot een museumwachter die een potentiële klimaatklever moet herkennen.
Het boek geeft inzicht in de fundamenten van situatiebewustzijn, maar bevat vooral strategieën en oefeningen (individueel en voor teams) om de nodige vaardigheden (waarnemen, begrijpen en reageren) aan te scherpen. De lezer leert bijvoorbeeld 'afwijkend gedrag' te herkennen door eerst bewust een baseline te vormen van wat 'normaal gedrag' is.
Het boek mikt op een breed publiek, van brandweerlui tot bibliothecarissen, en daardoor zijn niet alle voorbeelden of oefeningen meteen herkenbaar voor de zorgsector. Maar de principes van situatiebewustzijn zijn er zeker toe te passen.
>> Kim Covent & Wesley De Smet: Situatiebewustzijn. Alert voor de dreigingen in je omgeving. Maklu, 2024.
Tien spelregels
1. Ken je openingszet. Schat elke (nieuwe) situatie waarin je terechtkomt zo snel mogelijk in.
2. Ken je tegenstander. Maak een dreigingsanalyse voor je omgeving.
3. Denk als de vijand.
4. Sta stil en benoem. Verplicht jezelf na te denken over wat je doet en waarom.
5. Interpretatie moet het resultaat zijn van analyse.
6. Oefen je zetten. Train rollen en procedures zodat je werkpunten en zwakke plekken ontdekt.
7. Automatiseer levensreddende handelingen.
8. Evalueer je mentale modellen.
9. Werk Standaard Operating Procedures uit en verdeel leiderschapsrollen.
10. Werk met beslissingsbomen.
