Column & Opinie
Gekleurd oordeel
Een conflict of interest (COI) is elke situatie waarin persoonlijke of financiële belangen je professionele oordeel kunnen beïnvloeden. Het Institute of Medicine definieerde dit met een Guideline in 2011.
Inmiddels zijn er ethische codes, wetten en transparantieplatformen ontwikkeld over financiële voordelen voor artsen. Sprekers moeten deze COI's eerst verklaren voordat ze levendige presentaties geven.
Bij kleinere bedragen lijken we dat nog niet goed te doen, met een drempel van 1.000 euro: de helft vermeldt COI’s erboven, eronder zelfs amper 5%. Niet het hebben van COI's is het probleem, maar het verzwijgen ervan. Dat kan misleidend en zelfs strafbaar zijn.
Ik voel me alvast ongemakkelijk wanneer ik in de krant of op andere nieuwsbronnen collega’s zie die met opvallend enthousiasme bepaalde ‘uitvindingen’ aanprijzen, zonder erbij te vermelden dat ze ook voorzitter zijn van het bedrijf dat deze producten op de markt brengt.
Shiftwork en infecties
Hoewel het bewezen is dat het doen van ploegenarbeid het immuunstelsel beïnvloedt, werden de specifieke mechanismen nog niet onomstotelijk blootgelegd. Dat geldt ook voor de causaliteit.
Slaapkwaliteit wordt als link gezien tussen infecties en shiftwork (Loef et al., Scand J Work Environ Health, 2020). Recent werd er een associatie tussen nachtarbeid en methylatie van genen verwant aan de immuniteit gevonden (Ferrari et al., Fron Public Health, 2023).
Laten we ons eens onderdompelen in het bewijs van de laatste jaren: voor, tijdens en na de covid-19-pandemie. Loef en collega’s vonden een risico op infecties bij shiftworkers (Am J Epidemiol, 2019). Ook in Noorwegen werden meer griepachtige ziektes geconstateerd, met name bij nachtarbeid (Bjorvatn et al., Chronobiol Int, 2024).
Daarenboven was slaaptekort geassocieerd met verschillende aandoeningen zoals verkoudheden, pneumonie, bronchitis, sinusitis en gastro-intestinale infecties, en dit zelfs binnen dosis-responsverhoudingen. Er werd geen significante associatie gevonden tussen slaapduur en infecties.
Stop met viseren van alle dokters
Minister Vandenbroucke wil terecht buitensporige ereloonsupplementen aanpakken. Maar door alle artsen over één kam te scheren, doet hij onrecht aan de vele zorgverleners die elke dag met grote inzet, professionaliteit en ethisch besef hun werk doen.
In plaats van dokters collectief te viseren en te culpabiliseren, moet het beleid inzetten op een eerlijke en werkbare conventie. Maak toetreden tot de conventie aantrekkelijker, zorg voor correcte, eerlijke tarieven en betere vergoedingen, maak transparante communicatie met patiënten en pak misbruik gericht aan, daar waar het voorkomt, niet met een botte bijl.
Het huidige systeem laat te veel ruimte voor ongelijkheid tussen geconventioneerde en niet-geconventioneerde zorg. Zonder samenwerking met de artsen, is er geen duurzame oplossing voor toegankelijke en betaalbare zorg.
