Dankbaarheid van een patiënt is met geen centen te evenaren

Nobel voluntarisme

Er is veel stress in de wereld. Elke dag worden we overspoeld door berichten over spanningen, crisissen, tekorten. Alsof dat nog niet genoeg is, stapelen mails, taken en deadlines zich op. Voeg daar een seizoensgebrek aan zonlicht bij en de norsheid neemt toe.

Ilse Degreef, handchirurg UZ Leuven, hoogleraar orthopedie KU Leuven

Een nors en somber gedrag – het lijkt wel een nationale sport. We doen er allemaal wel eens aan mee: klagen en zagen. Maar het lucht ons niet op, integendeel. Na een klaagzang voelen we ons meestal leeg. Samen trekken we elkaar naar beneden, alsof we gezamenlijk in een diepe put duiken. Gezellig, is het niet?

Optimisme is geen ziekte, het is een manier van leven. Je kunt ervoor kiezen om de wereld door een roze bril te zien - het is in elk geval een poging waard. Over de jaren heen heb ik ontdekt dat dit niet alleen je geluk vergroot, maar ook dat van de mensen om je heen. Soms betekent dit dat je tegen de stroom in moet zwemmen, maar dat is iets waar ik niet tegenop zie.

We zijn kuddedieren. Al vraag ik me soms af of we niet eerder een kudde mopperende schapen zijn.

Het helpt al om ’s morgens het kantoor of de operatiezaal binnen te stappen en, zoals een bekende radiostem, met een grote glimlach “goedemorgen!” te zingen. Je zal zien: die glimlach werkt besmettelijk. We zijn nu eenmaal kuddedieren. Al vraag ik me soms af of we niet eerder een kudde mopperende schapen zijn.

Gemakkelijk is het niet. We verdrinken in mails, hebben het te druk, voelen ons uitgeperst als een citroen. En als we eindelijk onze grenzen willen aangeven, botsen we op een muur van onbegrip en nog meer opdrachten.

Wentelen in zelfbeklag is dan verleidelijk, maar geloof me: dat is een trechter die enkel naar een zwart gat leidt. Draai die trechter om. Kruip door het smalle tuitje en blaas uit in de verbreding. Kijk rond: hoe goed hebben we het eigenlijk? Hoeveel fijne mensen staan naast ons? Hoeveel koffie staat er klaar – al is die soms lauw.

Geluk is tot op zekere hoogte maakbaar. Dat betekent niet: blind zijn voor verdriet of naïef voor frustratie. Maar geluk zit niet alleen in zonneschijn, geld of wereldvrede. Het zit in kleine dingen: een tevreden patiënt, een grappige woordspeling, een helpende hand, een compliment, een knuffel. Je werk graag doen – ook daar kan je aan werken.

Vandaag worden we overspoeld door negatieve berichtgeving over een zorg in crisis. Ongehoord, onaanvaardbaar. Maar naast protest en politiek engagement mag het ook eens gewoon gezegd: wij artsen doen ons werk graag. Er is niets mis mee om daar een streepje extra energie in te steken. Ook al brengt het financieel niets op, ook al kost het ons soms meer dan het oplevert.

Richtingen volgen die goede zorg dienen, die je patiënt dienen – dat mag voldoening geven. Want de dankbaarheid van een patiënt is met geen centen te evenaren. Zelfs niet met een indexsprong.

Ja, dat optimisme kost me soms weerstand. Soms zelfs een verdoken poging tot – hoe zal ik het zeggen – schelden? Maar dan besef ik weer: frustraties, trechter omdraaien. Zelfs een scheldwoord kan een compliment zijn.

Ondergetekende: nobel voluntarist. En nee, daar krijg je geen Nobelprijs voor. Maar misschien wel een glimlach. En die is, voor wie het wil zien, goud waard.