Covid-19-pandemie

Prioritaire vaccinatie loont

COVID-19-VACCINATIE De strategie van België om prioritair personen met een onderliggende aandoening te vaccineren tegen covid-19 heeft honderden ziekenhuisopnames voorkomen. Dat blijkt uit twee recent verschenen studies.

Filip Ceulemans

Tijdens de covid-19-pandemie koos België voor een nationale vaccinatiestrategie om prioritair volwassenen (18-64 jaar) te vaccineren die een onderliggende aandoening hadden. Daarbij werd onder meer gekeken naar patiënten met cardiovasculaire aandoeningen, respiratoire problemen of diabetes. Een studie waaraan onder meer prof. Jan De Maeseneer meewerkte en die verscheen in de European Journal of Public Health evalueerde de doeltreffendheid en de billijkheid van deze aanpak.

De studie bekeek de gegevens van 4.472.873 Belgen die tussen 1 april en 31 december 2021 gevaccineerd werden, waarvan 26,4% prioritair een vaccinatie kreeg. De prioritaire groep kreeg zijn eerste vaccindosis gemiddeld 34,6 dagen eerder dan de groep die niet prioritair was. Uit het onderzoek blijkt dat de strategie om met prioritaire personen te werken, operationeel haalbaar en effectief was om de vaccinatie bij risicopatiënten te versnellen.

Ongelijkheid

Socio-economische en demografische ongelijkheden bleven echter ook in dit systeem bestaan. Mannen, personen met een migratieachtergrond en een lage socio-economische status werden later gevaccineerd. Vanuit deze bevindingen benadrukken de onderzoekers het belang van structurele maatregelen – zoals gerichte communicatie, laagdrempelige vaccinatiekanalen en nauwe samenwerking met huisartsen – om kwetsbare populaties tijdig te bereiken.

De studie bevestigt dat prioritaire vaccinatie van risicogroepen, op voorwaarde dat ze adequaat is georganiseerd, een klinisch relevante en ethisch verantwoorde bijdrage levert aan een meer rechtvaardige volksgezondheidstrategie tijdens een pandemie.

In een opvolgstudie van dezelfde auteurs, eveneens verschenen in het European Journal of Public Health, wordt nagegaan of het prioritair vaccineren van risicopatiënten een impact had op het aantal covid-19-gerelateerde opnames in ziekenhuizen en in een dienst intensieve zorg.

Internationale aanbevelingen

De cohorte omvatte volwassen Belgen (18-64 jaar) die tussen 2 april en 8 juli 2021 in aanmerking kwamen voor vaccinatie, met uitsluiting van zorgverleners. De onderzoekers concluderen dat de prioritaire vaccinatiestrategie 254 ziekenhuisopnames heeft voorkomen. Voor opnames op een dienst intensieve zorg was het verschil niet-significant, waarschijnlijk te wijten aan het lage aantal.

Indien België niet voor een prioritaire, maar voor een willekeurige vaccinatiestrategie had gekozen, zou dat volgens het onderzoek hebben geleid tot 604 extra ziekenhuisopnames en 264 bijkomende opnames op een dienst intensieve zorg. Werd er helemaal niet gevaccineerd dan zou dat volgens het onderzoek 1.998 extra ziekenhuisopnames en 813 extra opnames op intensieve zorg hebben opgeleverd.

De resultaten van de studie ondersteunen de internationale aanbevelingen van onder meer de WHO om comorbiditeit in prioriteringsstrategieën op te nemen.

>> Elias Vermeiren et al., Is equitable priority vaccination of vulnerable people feasible in a real-world context? The case of Belgium, European Journal of Public Health, Volume 35, Issue 4, August 2025, Pages 774–780.
>> Elias Vermeiren et al., The impact of risk prioritization in COVID-19 vaccination in Belgium on hospital and intensive care unit admissions, European Journal of Public Health, ckaf202.