Netflix versus Papageno
Het Netflix-feuilleton '13 Reasons Why' heeft waarschijnlijk de incidentie van suïcide bij jonge mensen doen stijgen, althans in de VS. Dat verkondigde vorige week JAMA Psychiatry.
Oostenrijkse onderzoekers lazen de maandelijkse suïcidecijfers verzameld door de Amerikaanse Centers of Disease Control and Prevention. Ze keken naar de periode tussen april en juni 2017, toen de aandacht voor 13 Reasons Why piekte op de sociale media. In die periode nam het suïcidecijfer met 13% toe bij adolescenten tot 19 jaar, terwijl er geen stijging werd waargenomen in de oudere leeftijdsgroepen.
De serie speelt zich af in een high school (vergelijkbaar met ons hoger secundair onderwijs) en brengt situaties in beeld waar adolescenten soms mee worstelen, zoals pesten, middelmisbruik en stukgelopen relaties. Het hoofdpersonage vertelt over haar eigen suïcide.
Gebleken is dat sommige portretten van suïcide in de media aanleiding kunnen geven tot een copycat-effect, maar andere niet. De auteurs van de studie in JAMA Psychiatry verwijzen naar een meta-analyse waarin 64% van de mediaportretten gerelateerd was aan een stijging van het aantal suïcides, terwijl 13% net een beschermend effect had.
De auteurs benadrukken het belang van de omkadering: wordt de suïcide voorgesteld als een logische beslissing of als een keuze waarvoor er alternatieven bestaan? In 13 Reasons Why blijkt het eerste patroon aan de orde te zijn. Zorgverleners en overheden pleiten ervoor dat vooral het tweede scenario in fictie op de voorgrond zou treden. In dat geval spreekt men van het Papagenoeffect. Genoemd naar het personage in Mozarts Toverfluit, dat uit het leven wou stappen omdat hij zijn liefje verloren had. Tot drie voorbijkomende jongetjes er hem op wezen dat er allicht een andere uitweg mogelijk was.
