Van barometer naar actie: interpretatie en toepassing van barometergegevens

Huisartsen krijgen via verschillende barometers in toenemende mate informatie over de werking van hun praktijk. Maar hoe lees en interpreteer je als huisarts of praktijkmedewerker die informatie? En hoe kan je die inzichten vertalen naar concrete acties in het werkveld? Huisartsen Prof. Dr. Bert Vaes (KU Leuven) en Dr. Steve Van Den Bulck (UHasselt) zullen daar, samen met doctoraatstudent Justine Soetaert (KU Leuven), een antwoord op formuleren tijdens de aankomende Huisartsenconferentie van Domus Medica.

Floris Cup

Waar huisartsen nu vaak nog reactief werken – en patiënten zo goed mogelijk helpen wanneer zij zich melden met een klacht, symptoom of vraag – zorgt de vergrijzing, die gepaard gaat met een groeiend aantal mensen met chronische aandoeningen en comorbiditeiten, voor een dringende behoefte aan een meer proactieve aanpak binnen de huisartsenpraktijk. En daarvoor is duidelijke en overzichtelijke data onmisbaar.

“Op dit moment zijn er voor huisartsen drie barometers beschikbaar: de diabetesbarometer, de antibioticabarometer en de nierinsufficiëntiebarometer”, zegt Vaes. “Deze worden automatisch gevoed met data uit het EMD, die door huisartsenpraktijken beschikbaar worden gesteld. Voor deze gegevensdeling ontvangen praktijken een financiële incentive via de geïntegreerde praktijkpremie. Met behulp van deze barometers kunnen huisartsen trends binnen hun eigen praktijk inzichtelijk maken. Toch zien we dat veel praktijken – ondanks hun deelname – helaas nog weinig actief met deze data aan de slag gaan.”

Tijdens de conferentie zullen Vaes, Bulck en Soetaert aan de hand van herkenbare praktijkvoorbeelden duiden hoe de barometers het best gelezen en geïnterpreteerd kunnen worden, hoe je als praktijkteam het best samen doelen kan formuleren, de data in acties kan omzetten en de impact van je acties kan monitoren.

Katalysator

Het idee voor de barometers bestond volgens Vaes al langer, maar kreeg pas echt vorm tijdens de coronapandemie. “In die periode was er grote behoefte aan betrouwbare data. Dankzij de barometers die we destijds ontwikkelden konden we snel inzicht krijgen in onder andere het aantal infecties. Later kwam daar ook een barometer voor de vaccinatiegraad bij. Covid fungeerde daarmee als katalysator voor de ontwikkeling en het gebruik van deze instrumenten”, aldus Vaes die tevens supervisor is van het INTEGO-netwerk, dat via meer dan 130 huisartsenprakijken gezondheidstrends opvolgt met een wekelijkse dataverzameling.

Met behulp van de barometers die vandaag de dag beschikbaar zijn kunnen huisartsen op verschillende niveaus aan de slag, zegt Vaes. “Binnen de eigen praktijk kunnen artsen de informatie gebruiken om trends en ontwikkelingen te herkennen. In een LOK-groep biedt het een kans om met collega’s ervaringen te delen en gezamenlijk te reflecteren. En tijdens een MFO kunnen ook apothekers hun cijfers inbrengen om de inzichten verder te verrijken.”

En die inzichten zijn van groot belang: “Huisartsengeneeskunde staat voor een aantal grote uitdagingen, zoals de vergrijzing en een tekort aan huisartsen. Als we vasthouden aan onze voornamelijk reactieve manier van werken vrees ik dat het de komende jaren moeilijk wordt om het hoofd boven water te houden”, zegt Vaes. “We hebben een aanpak nodig die verder gaat dan reageren op klachten of vragen van patiënten. Barometers kunnen daarbij een belangrijk instrument zijn. Ze bieden inzichten die nodig zijn om de meer proactieve aanpak te kunnen implementeren in de praktijk, waardoor er ruimte ontstaat voor patiënten die een meer complexe aanpak vereisen.”

Feedback

Dat de barometers een positieve impact hebben, wordt volgens Vaes bevestigd in de feedback die hij ontvangt van collega’s. “Via een speciale vragenlijst kunnen zorgpraktijken ons feedback geven. Die lijsten worden regelmatig ingevuld en laten zien dat deelnemende artsen de barometers als een waardevol instrument beschouwen en er regelmatig gebruik van maken."

Momenteel is Vaes bezig om de verschillende barometers meer prominent in het EMD te positioneren, waardoor huisartsen gemakkelijker actief met de data aan de slag kunnen gaan. “Bijvoorbeeld via een tabblad, waarmee artsen in hun eigen systeem de data kunnen raadplegen, wat de toegankelijkheid aanzienlijk zal verbeteren.”

Betrouwbaarheid

Voor een betrouwbare barometer zijn artsen afhankelijk van het correct gebruik van het EMD. “Hoe beter en nauwkeuriger je het EMD gebruikt, hoe betrouwbaarder de cijfers zijn. Als je bijvoorbeeld diabetespatiënten niet gestructureerd registreert, kan het systeem ze niet herkennen. Daarom willen we ook een barometer ontwikkelen die de kwaliteit van de registraties zelf evalueert en inzicht geeft in het gebruik van het EMD; zijn diagnoses gecodeerd, zijn vaccinaties correct geregistreerd en staat er een wilsverklaring in het dossier?”

Tot slot benadrukt Vaes dat de barometers géén controlemiddel zijn. “Het is een instrument door en voor huisartsen gemaakt, ter ondersteuning van de praktijk. De praktijkgegevens blijven volledig beschermd. Alleen de betrokken praktijk heeft toegang tot de individuele gegevens; die worden nooit gedeeld met de overheid. De overheid heeft enkel inzicht in geaggregeerde data, zoals bijvoorbeeld het aantal diabetespatiënten in een bepaalde provincie of eerstelijnszone dat de afgelopen 6 maanden een bloeddrukmeting heeft gehad.”

De Huisartsenconferentie vindt plaats op zaterdag 4 oktober van 9.30 uur tot 17 uur in het BMCC in Brugge (Beursplein 1). Inschrijven kan via de website van de Huisartsenconferentie.