Cijfers van ITG en Sciensano

Aantal gevallen van schurft blijft toenemen in België

In de eerstelijnszorg is het aantal gevallen van schurft tussen 2011 en 2023 gestegen met 15 procent per jaar. Dat blijkt uit cijfers van het Outbreak Research Team (Instituut voor Tropische Geneeskunde) en Sciensano. Volgens het wetenschapstijdschrift Eos zijn er "aanwijzingen van een epidemie" in ons land - al relativeren onderzoekers dergelijke bewoordingen.

De schurftmijt (Sarcoptes scabiei) graaft tunnels in de opperhuid om daar te paren. Het mannetje sterft kort na de paring, terwijl het vrouwtje elke dag twee tot drie eitjes blijft leggen. De larven ontwikkelen zich in de oppervlakkige lagen van de huid, wat zware jeuk veroorzaakt. 

Huisartsenregistratienetwerk

Op basis van gegevens van het huisartsenregistratienetwerk Intego merken de onderzoekers een gemiddelde stijging van 15 procent per jaar in de eerstelijnszorg tussen 2011 en 2023. Tussen 2000 en 2011 was er nog een meer stabiele periode. Naast Intego zien de onderzoekers dat ook andere informatiebronnen de stijgende trend bevestigen. Zo stijgt de verkoop van medicatie tegen schurft bijvoorbeeld met 15 procent - en ook binnen de bedrijfsgezondheidszorg is er een jaarlijkse stijging van 16 procent. 

Bij consultaties in asielzoekerscentra steeg het aantal gevallen tussen 2016 en 2022 met maar liefst 41 procent per jaar. Een vergelijkbaar cijfer zien we bij consultaties van mensen in kwetsbare huisvestingssituaties. "Vanaf dit jaar zal Sciensano de epidemiologische situatie systematisch opvolgen", zegt Valeska Laisnez van Sciensano. "Dat doen we via de bestaande huisartsenpeilnetwerken en met cijfers van het RIZIV voor de beschikbare medicaties." 

Persoonlijke hygiëne

Volgens Eos zijn er in sommige gevallen problemen met de behandeling van schurft. Een crème wordt door de patiënt vaak niet correct aangebracht en moet bovendien ook een aanzienlijke tijd worden aangebracht. De pillen doden dan weer alleen de volwassen mijten, niet de larven, waardoor de kuur na zeven dagen herhaald moet worden. Bovendien zouden veel artsen schurft bij een eerste diagnose verwarren met eczeem, waardoor het probleem blijft sudderen bij veel mensen.

Dat de ziekte nog altijd wordt geassocieerd met een gebrek aan persoonlijke hygiëne, blijkt overigens niet terecht.
"De ware omvang van het probleem met schurft blijft voorlopig onduidelijk", concludeert Eos. "Dat komt omdat artsen tot nu alleen clusters van gevallen en geen individuele gevallen aan de gezondheidsautoriteiten hoefden te melden." Een netwerk van huisartsenpraktijken zal daarom vanaf nu ook gevallen van scabiës melden aan Sciensano.

Inschatting

Eind 2023 bleek al dat het aantal patiënten met scabiës verdubbeld was. Toenmalig Vlaams minister van Volksgezondheid Hilde Crevits (CD&V) bestelde daarop een studie bij het Instituut voor Tropische Geneeskunde (ITG). Hoewel niet precies bekend is hoeveel mensen er jaarlijks met schurft besmet raken, kan wel een inschatting worden gemaakt. Uit steekproeven komt naar voren dat in 2021 voor elke duizend doktersbezoeken er 2,18 gerelateerd waren aan scabiës. In 2015 waren dat 1,04 bezoeken. Ook de huidige systemen laten alleen toe om naar evoluties te kijken, en kunnen niet het totale aantal gevallen tonen.