Zoektocht naar een waardig levenseinde

In de westerse wereld staat de stervenskwaliteit nog steeds in schril contrast met de levenskwaliteit. De zin prijkt prominent vooraan in Wim Distelmans’ boek ‘Een waardig levenseinde. Respect voor het zelfbeschikkingsrecht’. Het mag gerust beschouwd worden als de opdracht die de auteur zichzelf en andere artsen oplegt om aan te pakken.

Exact twintig jaar geleden verscheen het boek ‘Een waardig levenseinde. Respect voor het zelfbeschikkingsrecht’ van Wim Distelmans voor de eerste maal. Intussen is het boek aan zijn achttiende editie toe. “Voor deze editie drong een grondige herziening zich op omdat dit boek – voor zover we weten – het enige in het Nederlandse taalgebied is dat de historische evolutie, de moeilijkheden, de ethische en praktische vraagstukken van de palliatieve zorg, de patiëntenrechten en de euthanasie in België samen behandelt”, zegt Wim Distelmans.

Bij de oncoloog en palliatief specialist brandt nog steeds het vuur om de patiënt de best mogelijke zorg bij het levenseinde te bieden. De oorspronkelijke motivatie om het boek te schrijven, vond Distelmans in zijn aversie voor alles wat bevoogdend en betuttelend was. Nog steeds valt het hem in zijn dagelijkse omgang met ernstig, ongeneeslijk zieken op hoe zorgverstrekkers de neiging hebben om alles in plaats van de patiënt en zijn familie te willen beslissen en hoe weinig respect en geduld er voor hen wordt opgebracht.

Weg met polarisatie

“Met dit boek wil ik toekomstige patiënten en hun familie voldoende informatie verschaffen zodat ze beter in staat zijn zelf te beslissen”, legt Wim Distelmans zijn drijfveer uit. “Het is ook bedoeld voor zorgverleners die respectvol en empathisch met ernstig zieken willen omgaan. Het boek wil beter inzicht verschaffen in de zorg en de beslissingen bij het levenseinde. Het steunt op jarenlange trainingen en voordrachten over palliatieve zorg en beslissingen bij het levenseinde, inclusief euthanasie.”

Distelmans heeft met het boek niet de intentie om volledig te zijn, maar wil wel op een bescheiden manier bijdragen tot "een hoogdringende verandering in de houding tegenover alle ongeneeslijke patiënten, met respect voor hun eigenheid en met als topprioriteit het vermijden van zinloos medisch handelen”. Hij hoopt met het boek de polarisatie tussen palliatieve zorg, palliatieve sedatie en euthanasie uit de wereld te helpen. “Momenteel leeft dat enkel nog in de geest van sommige opinieleiders.”

Mijlpalen

Het boek begint met een beschrijving van historische mijlpalen (ontwikkeling van de palliatieve zorg, euthanasiewet en wet op de patiëntenrechten, wet palliatieve zorg). Vervolgens gaat Distelmans dieper in op specifieke problemen en ethische overwegingen waarmee artsen in de praktijk worden geconfronteerd. Iets technischer wordt het boek wanneer de vier pijlers voor de behandeling van ongeneeslijk zieken worden beschreven: pijn- en symptoomcontrole, psychologische opvang, sociale ondersteuning en aandacht voor het spiritueel lijden.

 >> Wim Distelmans, ‘Een waardig levenseinde. Respect voor het zelfbeschikkingsrecht’, Uitgeverij Houtekiet, 2025, 25,99 euro.

Win een exemplaar
Met dank aan Wim Distelmans kunnen we vijf exemplaren van het boek ‘Een waardig levenseinde. Respect voor het zelfbeschikkingsrecht’ schenken aan onze lezers. Wilt u kans maken op een exemplaar, stuur dan een e-mail naar fic@pmg.be.