'Nog veel scenario's mogelijk'
Professor Johan Neyts is viroloog aan het Rega Instituut voor Medisch Onderzoek, en hoogleraar virologie aan de Faculteit Geneeskunde van KU Leuven.
1. Eén van de meest opmerkelijke verwezenlijkingen was volgens mij de zeer efficiënte uitrol van de vaccinatiecampagne. Daarbij was de federale overheid onder andere verantwoordelijk voor de overkoepelende coördinatie en het voorzien van de vaccins terwijl de regio's zorgden voor de uitvoering, zoals het opzetten van de vaccinatiecentra en het logistieke beheer. De campagne was briljant georganiseerd en liep als een tierelier. Mede daardoor, en de prima communicatie daarover vanuit de verschillende overheden, was de vaccinatiegraad, zeker in Vlaanderen zeer hoog.
2. We moeten ervoor zorgen dat we in het eerste jaar van een volgende pandemie, en zeker vooraleer er vaccins zijn, de meest kwetsbare mensen beter beschermen. Ook de zorgkundigen, artsen en verpleegkundigen moeten we een betere bescherming kunnen bieden. Dat alles geldt uiteraard niet alleen voor België. Het is overigens ook geen zekerheid dat we volgende keer even snel werkzame vaccins zullen kunnen ontwikkelen. Denk maar aan hiv, HCV, HSV-2, CMV, allemaal virussen waartegen er na jarenlang onderzoek nog steeds geen vaccins bestaan. Daarom moeten we tegen iedere virusfamilie waaruit problematische virussen kunnen ontstaan, krachtige oraal beschikbare virusremmers ontwikkelen. Dat is absoluut mogelijk. Pfizer ontwikkelde tijdens de pandemie bijvoorbeeld Paxlovid, een middel dat niet alleen werkt tegen SARS-CoV-2 maar ook tegen een brede waaier van andere corona- virussen. Studies in (nog niet gevaccineerde) hoogrisicopatiënten toonden aan dat de kans op ziekenhuisopname en overlijden door covid-19 met meer dan 90% werd gereduceerd als therapie werd opgestart binnen de eerste vijf dagen na de eerste symptomen. Stel je voor dat men tijdens het eerste jaar van de pandemie in onze woonzorgcentra over zo'n medicijn kon beschikken...
3. In juni 2021 en in juli 2023 heb ik covid-19 gehad maar het beperkte zich tot een verkoudheidsachtig beeld. Het heeft me telkens een paar pakjes papieren zakdoekjes gekost. Ik ben vooral blij dat ik de infectie niet heb opgelopen in het eerste jaar van de pandemie zonder beschermd te zijn, door vaccinatie, tegen een eventueel ernstig ziektebeeld.
4. We hebben heel veel geleerd van de voorbije pandemie. Dat zal volgende keer zeker van pas komen; denk dan bijvoorbeeld weer aan het opzetten van de vaccinatiecampagne. Maar met een nieuw virus kan een en ander ook helemaal anders verlopen. Bij de Spaanse griep in 1918 bijvoorbeeld was de mortaliteit het hoogste bij de 20- tot 40-jarigen; niet bij de ouderen. Of stel je een mazelen- achtig ding voor dat vooral gevaarlijk is voor kinderen. We moeten met veel scenario's rekening houden en vooral niet denken dat het volgende keer een copy-paste zal zijn van 2020-2021.
