Nieuw volmachtenbesluit maakt verpleegkundigen boos
KB nr. 9 Bij haar bezoek aan het Brusselse Sint-Pietersziekenhuis afgelopen weekend, wachtte premier Sophie Wilmès (MR) een haag van verpleegkundigen die haar de rug toekeerden. Daar zat een nieuw KB dat begin deze maand in het Belgisch Staatsblad verscheen voor iets tussen.
Het Koninklijk Besluit nr. 9 (BS 4 mei) bepaalt dat de activiteiten die onder de verpleegkunde vallen, uitzonderlijk en voor een beperkte tijd, uitgebreid worden naar zorgmedewerkers die normaliter niet gemachtigd zijn om dit te doen.
"In de praktijk zal het veelal om zorgkundigen gaan", licht prof. em. medisch recht Herman Nys (KU Leuven) toe. Een zorgkundige is specifiek opgeleid om 23 verpleegkundig ondersteunende taken uit te voeren, die gedelegeerd worden door een verpleegkundige. Door KB nr. 9, dat een nieuw artikel 148/1 invoegt in de wet betreffende de uitoefening van de gezondheidszorgberoepen (KB78), kan dit lijstje van handelingen tot eind december van dit jaar uitgebreid worden.
Aan die uitbreiding hangen wel een aantal voorwaarden. Zo moet de leidinggevende arts of verpleegkundige vaststellen dat er door de covidepidemie te weinig verpleegkundigen zijn. "Een arts of verpleegkundige moet de niet- bevoegde gezondheidszorgbeoefenaars vooraf een vorming geven zowel wat betreft de verpleegkundige activiteiten als wat betreft de nodige beschermende maatregelen", vervolgt prof. Nys. "Tot slot mogen de activiteiten enkel gesteld worden in het kader van een 'functioneel samenwerkingsverband', dat doorgaans in een ziekenhuis zal plaatsvinden, zodanig dat de artsen en/of verpleegkundigen in dat ziekenhuis vorming en toezicht kunnen bieden."
Studies tonen aan dat het sterftecijfer evenredig daalt met het aantal verpleegkundigen aan het bed van de patiënt en met hun opleidingsniveau', stellen de verpleegkundigen
Snelle publicatie
De publicatie van het KB zet kwaad bloed in de sector, "zeker in het licht van de aangekondigde hervorming van KB78 eind september 2016", zegt prof. Nys. "Een van de grote lijnen van die hervorming was dat verpleegkundigen meer autonomie zouden krijgen, rekening houdend met hun ervaring en deskundigheid." Dat kwam er echter niet van, en nu verschijnt in crisistijd een KB dat stipuleert dat 'niet-bevoegde gezondheidsbeoefenaars' mits het volgen van een opleiding ook verpleegkundige handelingen kunnen stellen.
Die publicatie komt er dan ook veel te snel, oordeelt de Algemene Unie van Verpleegkundigen van België (AUVB). "Zelfs als sommige elementen van het KB betreffende de delegatie, omwille van de crisis in de geest te begrijpen en te rechtvaardigen kunnen zijn, verdienen ze toch de nodige toelichting, verduidelijking en bijsturing. De inhoud en uitvoering ervan zijn onduidelijk en verwarrend en zorgen voor veel onrust. De indruk wordt gewekt dat kennis gemakkelijk over te dragen is aan andere gezondheidswerkers. Nochtans tonen studies aan dat het sterftecijfer evenredig daalt met het aantal verpleegkundigen aan het bed van de patiënt en met hun opleidingsniveau", klinkt het in een persmededeling.
Overbodig
Wat in het nieuwe volmachtenbesluit wordt geregeld, staat overigens al in twee bepalingen in de wet op de uitoefening van de gezondheidszorgberoepen, zo wijst prof. Nys erop. "Een eerste bepaling luidt dat in het geval van oorlogsomstandigheden of rampen iedereen verpleegkundige handelingen mag stellen mits hij of zij een opleiding heeft gevolgd. Verder bepaalt de wet dat andere gezondheidszorgberoepen verpleegkundige handelingen mogen stellen voor wat betreft de reglementaire uitoefening van hun beroep." Het gaat om vrij abstract geformuleerde bepalingen, en wellicht is de wetgever ze vergeten, vermoedt prof. Nys. Maar het maakt het volmachtenbesluit nr. 9 in feite overbodig. "En het opschrikken van de verpleegkundige sector ook."
Opvordering
Op dezelfde dag als KB nr. 9, verscheen ook KB nr. 16 in het Belgisch Staatsblad. Dat geeft de ministers van Binnenlandse Zaken en Volksgezondheid de bevoegdheid om gezondheidsbeoefenaars op te vorderen in de strijd tegen het coronavirus. In een uitzending van VTM Nieuws stelde prof. Geert Meyfroidt, intensivist UZ Leuven, afgelopen weekend gerust dat het opvorderen van zorgpersoneel momenteel niet aan de orde is aangezien de covidcijfers aan het dalen zijn.
Een haag van ruggen
Afgelopen weekend bracht premier Sophie Wilmès (MR) voor het eerst sinds de coronacrisis in ons land uitbrak, een bezoek aan enkele ziekenhuizen. Wellicht had ze zich de ontvangst bij het Brusselse Sint-Pietersziekenhuis anders voorgesteld. Ze werd opgewacht door een haag van zorgverleners die haar de rug toekeerden toen ze aan kwam rijden in haar auto. De beelden die daarvan op Twitter gedeeld werden, lieten niets aan de verbeelding over.
Later beschreef Wilmès op datzelfde kanaal haar bezoek aan het Deltaziekenhuis en UMC Sint-Pieter als "belangrijke momenten van ontmoeting en dialoog voor zowel het verplegend personeel als voor mij. Gezondheidssituatie, mentale belasting, waardering van het beroep, financiering van de gezondheidszorg, het is allemaal besproken."
