Een gids voor good practices

TELECONSULT De Orde der Artsen is hoe langer hoe minder terughoudend wat teleconsultaties betreft (zie AK 2604, 18 oktober 2019) en het is afwachten of het Riziv al dan niet beslist om de akten terug te betalen, maar in Frankrijk publiceerde de Haute autorité de santé française (HAS) een memorandum terzake. Daarin staan een aantal 'good practices' voor telegeneeskunde die ook in dit land van toepassing zouden kunnen zijn.

De HAS definieert telegeneeskunde als een vorm van geneeskunde op afstand waarbij gebruik gemaakt wordt van informatieen communicatietechnologie voor snelle consultaties. Het gaat om teleconsultaties, tele-expertise en telebeeldvorming (zie kader). Die definitie leunt nauw aan bij die van de Orde der Artsen.

Teleconsulten

Eerste vraag: komen alle patiënten in aanmerking voor teleconsulten? Ja, zegt de HAS, maar er zijn drie uitzonderingen:

1. wanneer de klinische situatie van de patiënt de aanwezigheid van een arts vereist, bijvoorbeeld voor een klinisch onderzoek of het meedelen van een slechte prognose;

2. wanneer de medische en administratieve gegevens van de patiënt, noodzakelijk voor teleconsult, niet toegankelijk zijn;

3. Wanneer de patiënt niet in staat is om op afstand te communiceren en/of computerhulpmiddelen te gebruiken.

Een eerste raadpleging kan dus een teleconsult zijn "op voorwaarde dat de duur aangepast wordt om alle nodige vragen te kunnen stellen", zo preciseert de Haute autorité de santé.

De toestemming van de patiënt is verplicht, ook voor teleconsulten. In Frankrijk is het noodzakelijk dat de patiënt expliciet toestemming geeft om zijn akkoord op te nemen in het patiënten dossier. Dat betekent dat de patiënt hulp via een teleconsult kan weigeren. Toestemming is ook vereist in België. De Orde stelt in zijn laatste advies dat "het medisch geheim, de bescherming van de persoonlijke levenssfeer en de rechten van de patiënt, inclusief de vrije keuze van de arts en toestemming voor tele consulten, gegarandeerd moeten worden".

De arts is en blijft de enige die kan oordelen over het nut van een teleconsult. Als het niet langer aangewezen is, dan kan hij dat noteren in het patiëntendossier, aldus de richtlijn van de HAS.

Verloop teleconsult?

In Frankrijk, net zoals in België, gaat het per definitie om meer dan een eenvoudige consultatie via videoconferentie. De HAS pleit voor deze vorm van communicatie die "een makkelijkere identificatie en communicatie mogelijk maakt in vergelijking met telefonische communicatie".

Om de teleconsultatie goed te laten verlopen, moeten de praktijkomgeving en de plaats waar de patiënt zich bevindt optimaal zijn: rustige plekken met respect voor de vertrouwelijkheid van de uitwisselingen, geluid en beeld van goede kwaliteit, aangepaste helderheid en een goede afstand tot de camera. Om dit te kunnen doen, geeft de HAS een aantal richtlijnen. "U moet letten op de kwaliteit van het geluid en het beeld, de patiënt niet de rug toekeren en het camera veld niet verlaten om de connectie niet te verbreken. Daarnaast is het belangrijk om de expressie van uw patient (en zijn/haar geliefden, indien aanwezig) in de gaten te houden en ervoor te zorgen dat u goed wordt begrepen."

Vervolgens moet u zich verzekeren van de identiteit van de patiënt en precies weten waar hij/zij is. Zijn haar telefoonnummer kan ook nuttig zijn als er snel moet worden ingegrepen of om opnieuw contact op te nemen in geval van verbroken verbinding.

Ten slotte verdient het afsluiten van het teleconsult speciale aandacht. Net zoals bij elk consult brengt u de patiënt op de hoogte van uw conclusies, maakt u eventueel een voorschrift en maakt u indien nodig een afspraak voor de follow-up. In Frankrijk moet ook een samenvatting opgenomen worden in het patiëntendossier en in het EMD. Dat verslag moet de datum en het tijdstip van het consult vermelden, de akten en de voorschriften, de identiteit van de professionals die deelnamen aan de akte en de technische incidenten die zich tijdens de procedure hebben voorgedaan. Het verslag, eventuele voorschriften en andere correspondentie worden vervolgens veilig en binnen een vooraf bepaalde termijn aan de patiënt overgedragen. Een goede praktijk om ook in België in te voeren?