Heelhuids de winter door

Versterkt vaccin: niet voor alle 65-plussers

Hoewel de HGR in haar advies van 14 juli 2025 een versterkt griepvaccin aanbeveelt voor alle 65-plussers, is dit in de praktijk niet haalbaar wegens een tekort. Daarop adviseerde de Risk Management Group om deze vaccins voor te behouden voor patiënten bij wie de potentiële winst het grootst is.

Dit jaar zijn er twee versterkte griepvaccins beschikbaar. Er is het hooggedoseerd griepvaccin (Efluelda^®), dit is een vaccin dat meer antigeen bevat van elke influenzastam dan het standaardvaccin. Het bevat vier keer zoveel hemagglutinine-antigeen – 60 µg per stam in plaats van 15 µg – en wordt high-dose genoemd. Door de hogere dosis antigenen maakt het immuunsysteem sterkere en bredere antilichamen aan – ook bij mensen met een verzwakte afweer, zoals ouderen. Het biedt daarom betere bescherming bij 65-plussers en vermindert het risico op ziekenhuisopname en griepgerelateerde complicaties.

Daarnaast is er een griepvaccin met adjuvans (Fluad^®) beschikbaar. Het adjuvans is een stof die het immuunsysteem extra stimuleert om beter te reageren op antigenen. Het gebruikte adjuvans is MF59, een olie-in-water emulsie (met squalene). Het adjuvans zorgt ervoor dat het immuunsysteem de antigenen “beter opmerkt” en een krachtigere reactie ontwikkelt, zelfs met een lagere antigeendosis. Hierdoor ontstaat een versterkte en langdurigere immuunrespons, vooral bij 65-plussers. De effectiviteit is vergelijkbaar met het hooggedoseerde vaccin, maar het werkingsmechanisme verschilt.

Op de rem

Voor het griepseizoen 2025-2026 zijn er 2,645 miljoen griepvaccins beschikbaar waarvan 235.000 versterkte vaccins. Dit laatste is onvoldoende om alle 65-plussers die een griepvaccin nemen te vaccineren. De Risk Management Group adviseert dat wanneer een versterkt vaccin niet beschikbaar is voor 65-plussers met hoog risico het standaardvaccin zonder uitstel moet worden toegediend. Voor een versterkt griepvaccin is een voorschrift van een arts verplicht.

Het vaccin met adjuvans, Fluad^® wordt terugbetaald voor personen vanaf 65 jaar, op voorwaarde dat de behandelende arts op basis van de meest recente aanbevelingen van de Hoge Gezondheidsraad (HGR) oordeelt dat zo’n vaccin noodzakelijk is, en mits voorafgaande machtiging van de adviserend arts. Het hooggedoseerd vaccin, Efluelda^® wordt terugbetaald voor personen vanaf 75 jaar buiten residentiële zorg, en/of voor personen vanaf 65 jaar die in een woon- of zorginstelling (residentiële zorg) verblijven. Ook hier geldt dat artsen een voorschrift afleveren en is er een voorafgaande machtiging vereist.

‘Machtiging door adviserend geneesheer voor terugbetaling moet versterkt vaccin bij de juiste doelgroep doen belanden’

Vandenbroucke wijst naar HGR

In de kamer kreeg minister Vandenbroucke vragen over het tekort aan versterkte vaccins. De minister wijst op de bevoegdheid van de gemeenschappen en het ‘late’ advies van de HGR. Reeds in december van het jaar voordien en januari bestellen apotheken het griepvaccin, wanneer een dergelijke aanbeveling pas in de zomer komt, is dit onmogelijk nog op te lossen. Ook de vaccinproducenten baseren zich op eerdere bestellingen.