Alleen tabaksbeleid krijgt goede punten in Public Health Index

België scoort zwak voor bevordering gezonde levensstijl

België bengelt achteraan in het peloton in de Public Health Index, een nieuw onderzoek dat preventieve gezondheidsmaatregelen in 18 Europese landen vergelijkt. Alleen het Belgisch antirookbeleid scoort goed.

De Public Health Index (PHI) vergelijkt de implementatie van wetenschappelijk aanbevolen maatregelen ter bevordering van een gezonde levensstijl in 18 Europese landen. Hij onderzoekt overheidsmaatregelen op vier domeinen: tabak, alcohol, voeding en lichaamsbeweging.

Deze domeinen worden beschouwd als belangrijke risicofactoren voor de ontwikkeling van vermijdbare niet-overdraagbare ziekten zoals hart- en vaatziekten, kanker, diabetes en obesitas.

Een grote meerderheid is voorstander van hogere accijnzen op tabak en alcohol als de opbrengsten naar de wettelijke ziekteverzekering vloeien.

Zwakke score voor België

Het Verenigd Koninkrijk, Finland en Ierland presteerden globaal het best in de PHI. Deze landen behaalden de hoogste scores, op de voet gevolgd door Noorwegen en Frankrijk.

Duitsland en Zwitserland eindigen op de twee laatste plaatsen, voorafgegaan door Oostenrijk en Luxemburg. België eindigt als 14de van 18 landen, met een totaalscore van 44,1 op 100 punten.

Sommige landen scoren goed tot zeer goed in de PHI, hoewel de levensverwachting er lager ligt, zoals Groot-Brittannië en Litouwen. Het onderzoeksteam wijst erop dat dit geen paradox is, aangezien de hoge ziektelast in deze landen vaak net de reden was voor regeringen om ingrijpende maatregelen te nemen.

Anti-tabaksbeleid

België eindigt wel bij de betere landen (positie 7, 59 op 100 punten) als het gaat om maatregelen om tabak terug te dringen. Koplopers Ierland en het Verenigd Koninkrijk hebben zeer hoge accijnzen op tabak, een uitgebreide regelgeving ter bescherming van niet-rokers, kinderen en jongeren, en neutrale verpakkingen zonder merklogo's of -opschriften.

Alcoholbeleid

Omgekeerd wordt België grandioos gebuisd voor de aanpak van alcoholgebruik (11 op 40 punten, 13de positie). Succesvolle landen beperken de beschikbaarheid van alcohol, leggen reclame aan banden en remmen de verkoop af door een consistent, op belastingen gebaseerd prijsbeleid.

De onderzoekers wijzen erop dat een grote meerderheid (69%) van de Duitse bevolking voorstander is van een verhoging van de accijnzen op tabak en alcohol, indien de opbrengsten geheel of gedeeltelijk naar de wettelijke ziekteverzekering vloeien.

Gezonde voeding

De voedingsbeleidsindex bekijkt zes beleidsmaatregelen die gezondere voeding bevorderen: belasting op frisdranken; belasting op andere voedingsmiddelen met een hoog suiker-, vet- en/of zoutgehalte; verplichte, intuïtief te begrijpen voedingswaarde-etikettering; beperkingen op reclame voor ongezonde voedingsmiddelen voor kinderen; en verplichte kwaliteitsnormen voor schoolmaaltijden.

Van deze zes maatregelen heeft België alleen (sinds 2015) een suikertaks op frisdrank. In het Verenigd Koninkrijk zijn vier van de zes maatregelen van kracht.

Meer beweging

Ook de promotie van fysieke activiteit laat in België nog te wensen over. Voldoende bewegen wordt niet alleen gestimuleerd door gezondheidsprogramma's, maar vooral door een omgeving die wandelen, fietsen en actief zijn in het dagelijks leven gemakkelijk en natuurlijk maakt, zeggen de onderzoekers.

Denemarken en Noorwegen voeren deze ranglijst aan, zij het met zeer verschillende benaderingen. Kopenhagen heeft fietsen en wandelen al decennialang tot een politieke prioriteit gemaakt, terwijl Noorwegen fysieke activiteit in het dagelijks leven integreert door zijn diepgewortelde buitencultuur.

Download hier het volledige rapport (PDF).

Tweejaarlijks onderzoek

De Public Health Index (PHI) is een nieuw instrument dat de implementatiestatus van wetenschappelijk aanbevolen maatregelen ter bevordering van een gezonde levensstijl in 18 Europese landen vergelijkt. De index is bedoeld om zwakke punten en verbeterpunten in het Duitse preventiebeleid te identificeren en, op basis van Europese best practices, een impuls te geven aan systematische verdere ontwikkeling.

De PHI is een samenwerkingsproject van de AOK Bundesverband (de vereniging van Duitse ziekenfondsen) en het Deutsches Krebsforschungszentrum (DKFZ) en wordt wetenschappelijk ondersteund door een interdisciplinair onderzoeksteam van verschillende Duitse universiteiten.

De volgende Public Health Index staat gepland voor 2027. De index wordt dan bijgewerkt en indien mogelijk uitgebreid met een pan-Europese vergelijking.