Covid-19-vaccinatie en kanker

'Trek geen overhaaste conclusies'

COVID-19-VACCINATIE Een Zuid-Koreaanse studie, in september verschenen in Biomarker Research Journal, die een link legt tussen covid-19-vaccinatie en kanker, zorgt voor onrust. Een groep wetenschappers, waaronder prof. Pierre Van Damme, biedt weerwerk.

Filip Ceulemans

Uit de Zuid-Koreaanse studie, uitgevoerd bij bijna drie miljoen mensen, zou moeten blijken dat er een toegenomen risico is op kanker het jaar na een vaccinatie tegen covid-19. “Achter het opvallende resultaat gaan talrijke methodologische beperkingen schuil die de interpretatie van de gegevens erg onzeker maken”, zegt prof. Pierre Van Damme namens een groep wetenschappers*. Voor hen is het duidelijk: “Deze studie bewijst niet dat covid-19-vaccins kanker veroorzaken.”

De studie vergelijkt gevaccineerde personen vanaf de dag van hun vaccinatie (tussen 2021 en 2022) met niet-gevaccineerden die pas vanaf januari 2022 werden gevolgd. “Dit creëert een tijdsbias: de twee groepen werden niet onder dezelfde omstandigheden geobserveerd, wat de illusie kan wekken van een verhoogd risico, zonder dat er enig verband is met de vaccinatie. Daarnaast werden gevaccineerden en niet-gevaccineerden statistisch gematcht op basis van kenmerken zoals leeftijd, geslacht en comorbiditeiten. Deze methode maakt de groepen beter vergelijkbaar, maar laat niet toe de resultaten te veralgemenen naar de volledige bevolking.”

Hogere medische waakzaamheid

“Bovendien bleven verschillende verstorende factoren bestaan”, vervolgt prof. Van Damme. “Niet-gevaccineerden hadden doorgaans een lagere sociaaleconomische status en bijna 80% van de deelnemers maakte al een infectie met SARS-CoV-2 door, een factor die mogelijk ook invloed heeft op het kankerrisico. Belangrijke gegevens zoals rookgedrag, alcoholconsumptie of familiale voorgeschiedenis ontbreken, wat de betrouwbaarheid van de vergelijking verder beperkt.”

Gevaccineerden hebben vaker contact met het gezondheidssysteem en nemen meer deel aan screeningsprogramma’s. De hogere medische waakzaamheid verhoogt de kans om kanker vroegtijdig te detecteren. Dit fenomeen is goed gedocumenteerd en kan een groot deel van de schijnbare risicotoename verklaren.

“De auteurs onderzochten een dertigtal kankertypes zonder hun analyses te corrigeren voor meervoudige vergelijkingen”, stelt prof. Van Damme vast. “Hoe meer testen men uitvoert, hoe groter de kans om toevallig ‘significante’ verbanden te vinden, een klassiek probleem in epidemiologisch onderzoek. Opmerkelijk genoeg vond de studie een ‘beschermend’ effect tegen bepaalde vormen van leukemie, een paradoxaal resultaat dat duidelijk pleit tegen een oorzakelijk verband.”

Biologisch oogpunt

“Vanuit biologisch oogpunt is het bovendien hoogst onwaarschijnlijk dat een vaccin binnen één jaar een solide tumor zou kunnen veroorzaken. Kankerontwikkeling is een traag en complex proces dat zich over vele jaren uitstrekt.”

Voor Pierre Van Damme levert deze studie interessante beschrijvende gegevens op, maar bewijst ze in geen geval een oorzakelijk verband tussen covid-19-vaccinatie en kanker. “De vastgestelde associaties zijn vrijwel zeker het gevolg van methodologische vertekeningen en verschillen in medische opvolging. In een tijd waarin het vertrouwen in vaccinatie onder druk staat, is het cruciaal dat wetenschappelijke communicatie precies en genuanceerd blijft. Voorbarige conclusies of sensationele interpretaties kunnen meer schade aanrichten dan inzicht brengen”, besluit prof. Van Damme.

*Médéa Locquet, Charlotte Beaudart, Jonathan Douxfils, Dominique Roberfroid, Jean-Michel Dogné en Pierre Van Damme