Preventie van vakantiekwalen

Het is (eindelijk) zomer, maar onze gezondheid neemt geen vakantie! Dat is de boodschap van het Academisch Ziekenhuis Brussel (H.U.B), dat het Erasmusziekenhuis, het Koningin Fabiola Kinderziekenhuis en het Jules Bordet Instituut groepeert, om te sensibiliseren rond de verschillende gezondheidsproblemen die blijvende aandacht vragen of in omvang toenemen tijdens de vakantieperiode.

Hoewel deze boodschap natuurlijk voor de patiënt is bedoeld, is zijn of haar apotheker uiteraard een belangrijke partner op het gebied van preventie. In dit artikel belichten een aantal experts enkele adviezen die besproken kunnen worden als de vakantie in aantocht is.

Zwemmen en otitis

Met de komst van het warmere weer kijken kinderen uit naar lange uren zwemmen in zee, het zwembad of het meer. Maar het is ook het uitgelezen moment voor bepaalde oorproblemen, zoals otitis externa. Otitis externa wordt gekenmerkt door een ontsteking van de uitwendige gehoorgang en wordt vaak veroorzaakt door langdurige vochtigheid in de oren, waardoor bacteriën en schimmels zich kunnen vermenigvuldigen. Veelvuldig baden, vooral in stilstaand water (meren, zwembaden, enz.), wordt beschouwd als een risicofactor.

Gelukkig kunnen deze goedaardige infecties gemakkelijk worden voorkomen met een paar eenvoudige voorzorgsmaatregelen. Mensen die vaak zwemmen krijgen het advies om hun oren na elke zwembeurt goed af te drogen en te drogen met een haardroger op laag vermogen op 30 cm afstand en oordruppels te gebruiken, verkrijgbaar in de apotheek, om infecties te voorkomen.

Kinderen met buisjes in de oren kunnen ook blijven zwemmen. "In tegenstelling tot wat vaak wordt gedacht, verhoogt de aanwezigheid van buisjes het risico op otitis media niet", legt professor Marc Vander Ghinst, hoofd NKO-afdeling Academisch Ziekenhuis Brussel, uit. "De gaatjes in de drains zijn zo fijn dat er een zeer sterke waterdruk nodig is om er doorheen te gaan, het soort druk dat je ervaart bij diepzeeduiken. Het is echter altijd raadzaam om een NKO-arts te raadplegen voor persoonlijk advies en, indien nodig, geschikte oordoppen te gebruiken om de gehoorgangen te beschermen tegen water."

Bewustmaken van vaccinatie

Sinds de covid-19-pandemie is het vaccineren van kinderen minder populair geworden. Recent was er een toename in het aantal gevallen van kinkhoest en bronchiolitis. De meest effectieve preventieve maatregel blijft vaccinatie. Vaccins tegen kinkhoest zijn bijvoorbeeld beschikbaar en worden algemeen aanbevolen voor kinderen en zwangere vrouwen, omdat ze een effectieve bescherming bieden tegen deze potentieel gevaarlijke ziekte.

Zorgeloze momenten komen vaker voor tijdens de vakantie en daarom hamert de H.U.B. op de boodschap: "Bescherm jezelf!". Vaccinaties beschermen ook tegen bepaalde soa's, die eveneens kunnen worden voorkomen door de juiste voorbehoedsmiddelen te gebruiken.

Tot slot kan het aangewezen zijn om naar een Travel Clinic te gaan als patiënten naar het buitenland reizen. "Dit is een essentiële voorzorgsmaatregel", legt professor Pierre Smeesters, afdelingshoofd Kindergeneeskunde Academisch Ziekenhuis Brussel, uit. "Gezondheidsdeskundigen geven gepersonaliseerd advies en raden specifieke vaccins aan afhankelijk van de bestemming en de lokale risico's. Deze consultaties zijn de sleutel tot verantwoord ouderschap en garanderen de bescherming van kinderen en volwassenen tegen exotische ziekten."

Focus op blauw licht

De zon is goed voor het moreel en als bron van vitamine D, maar heeft ook schadelijke effecten, niet alleen op de huid, maar ook op de ogen. Het is algemeen bekend dat blootstelling aan ultraviolette straling het risico op kanker en vroegtijdige huidveroudering verhoogt. Blootstelling aan UV-straling kan met name het bekleedsel van de periorbitale regio van het oog aantasten, een gebied met een vrij beperkte oppervlakte, maar waar 5 tot 10% van de gevallen van huidkanker voorkomt. "De meeste standaard zonnebrandcrèmes zijn niet geschikt voor het periorbitale gebied", zegt professor Lavinia Postolache, oogarts aan het Academisch Ziekenhuis Brussel. "Vandaar de noodzaak om jezelf te beschermen met een grote zonnebril.

Wat de ogen betreft, vormt cumulatieve fototoxiciteit een alarmerender gevaar dan een eenmalige verbranding (vergeet niet dat de ogen ook kunnen verbranden, bekend als 'fotokeratitis'). Hoe korter de golflengte van het licht (blauw licht), hoe schadelijker het kan zijn. En de zon is de grootste bron van blauw licht. "UV-blootstelling heeft cumulatieve effecten met schadelijke gevolgen op latere leeftijd, in het bijzonder verdikking van het bindvlies, wat leidt tot het ontstaan van pinguecula of pterygium, en corticale cataract", waarschuwt prof. Postolache. Denk aan deze cijfers: zand kan zonlicht tot 20% reflecteren, stilstaand water tot 70% en sneeuw (voor later) tot 90%.

Tot slot waarschuwt de oogarts voor het kwaad van de 21ste eeuw: blootstelling aan beeldschermen. Kinderen die meer vrije tijd hebben, kunnen de neiging hebben om te veel tijd op schermen door te brengen. "We weten dat te veel schermtijd schadelijke effecten heeft op de algemene gezondheid van een kind, zoals een zittende levensstijl, obesitas, sociaal isolement, vertraagd leren en verkennen van de wereld, moeilijker in slaap geraken, 's nachts wakker worden,... Te veel tijd die wordt besteed aan het van dichtbij bekijken van dingen, in combinatie met minder tijd die buiten wordt doorgebracht, blijkt een belangrijke risicofactor te zijn voor het ontstaan van bijziendheid."

Training om uitdroging op te sporen

Hittegolven kunnen ernstige gezondheidsproblemen veroorzaken, vooral bij zeer jonge kinderen, zwangere vrouwen, ouderen en patiënten met chronische ziekten zoals nierfalen of diabetes. Medicatie (laxeermiddelen, diuretica) en diarree of braken zijn risicofactoren voor uitdroging. "Het is natuurlijk essentieel om iedereen te identificeren die mogelijk risico loopt, of het nu gaat om hun leeftijd, gezondheidsproblemen of problemen om rond te komen en voldoende te drinken", legt professor Jean-Michel Hougardy, nefroloog en algemeen medisch directeur van het Academisch Ziekenhuis Brussel, uit.

"We kunnen overtollig water niet opslaan, dus elimineren we het. Leer uw patiënten de tekenen van uitdroging te herkennen! Het eerste symptoom is dorst, dat gepaard gaat met droge lippen, verminderde urineproductie, vermoeidheid en zelfs duizeligheid of krachtverlies. Wees je ervan bewust dat naarmate we ouder worden, we minder gevoelig kunnen worden voor het gevoel van dorst! In ernstige gevallen kan desoriëntatie of verwardheid optreden, evenals gedragsproblemen, een droge huid en zeer donkere urine. In zulke gevallen moet de patiënt absoluut medische hulp zoeken, want ernstige uitdroging is een medisch noodgeval!