Gestalkte vrouwen lopen meer risico op hartaandoeningen en beroerte

Een nieuwe studie, gepubliceerd in het tijdschrift Circulation, toont aan dat vrouwen die slachtoffer waren van obsessieve stalking meer kans lopen om hartaandoeningen en beroertes te ontwikkelen.

François Hardy

Vrouwen die aangaven slachtoffer te zijn geweest van obsessieve stalking of vrouwen die een straatverbod opgelegd kregen, hebben meer kans op een hartaanval en/of beroerte in de jaren na het incident dan vrouwen die hier niet mee werden geconfronteerd. Dat blijkt uit nieuw onderzoek dat vandaag werd gepubliceerd in het wetenschappelijk tijdschrift Circulation van de American Heart Association.

"Hoewel geweld tegen vrouwen veel voorkomt en er bewijs is dat het in verband kan worden gebracht met langetermijngevolgen voor de gezondheid van het hart bij vrouwen, wordt het nog steeds niet algemeen erkend of systematisch beschouwd als een potentiële cardiovasculaire risicofactor", zegt auteur Rebecca B. Lawn, epidemioloog aan de Harvard T.H. Chan School of Public Health in Boston en aan de School of Population and Public Health van de University of British Columbia in Vancouver, Canada. "We vonden het essentieel om verder te gaan dan de traditionele cardiovasculaire risicofactoren bij vrouwen en besloten de relatie tussen nog weinig bestudeerde vormen van geweld en hartgezondheid te onderzoeken."

Onderzoek bij meer dan 66.000 vrouwen

Volgens gegevens over huiselijk geweld door de Centers for Disease Control and Prevention (CDC) werd ongeveer één op drie vrouwen in de Verenigde Staten ooit slachtoffer van obsessieve stalking. Het onderzoek benadrukt dat veelvoorkomende vormen van geweld tegen vrouwen, zoals obsessief stalken, zelden aan bod komen in cardiovasculair onderzoek. Eerder werk van Rebecca B. Lawn toonde een verband aan tussen seksueel geweld en intimidatie op het werk enerzijds, en een hogere bloeddruk bij vrouwen anderzijds. Andere onderzoeken tonen aan dat vrouwen met een straatverbod een grotere kans hebben op een slechtere gezondheid.

"Obsessieve stalking wordt vaak gezien als een vorm van geweld zonder fysiek contact, waardoor het minder ernstig kan lijken"

Onderzoekers analyseerden het verband tussen obsessieve intimidatie, straatverbod en de ontwikkeling van hartaandoeningen of beroertes bij deelnemers aan de Nurses' Health Study II, van 2001 tot 2021. De analyse omvat de gegevens van meer dan 66.000 vrouwen, met een gemiddelde leeftijd van 46 jaar in 2001. Deze vrouwen waren vrij van hart- en vaatziekten in 2001, toen ze voor het eerst aangaven of ze slachtoffer waren geweest van obsessieve stalking of stalkgedrag (zoals het ontvangen van ongevraagde berichten) dat hen bang had gemaakt. In het onderzoek werd ook gevraagd of de deelnemers 'ooit een straatverbod' hadden gekregen, een juridisch document dat tot doel heeft het contact tussen een slachtoffer en zijn of haar misbruiker te beperken. Het verkrijgen van een straatverbod werd beschouwd als een teken van ernstig geweld.

De analyse bracht verschillende elementen aan het licht:

• Bijna 12% van de vrouwen zegt slachtoffer te zijn geweest van obsessieve stalking, terwijl ongeveer 6% een straatverbod opgelegd kreeg

• Ongeveer 3% meldde het begin van een hartziekte of beroerte tijdens de 20 jaar van het onderzoek

• Vergeleken met vrouwen die niet waren gestalkt, hadden degenen die melding maakten van obsessief stalken 41% meer kans op hart- en vaatziekten

• Vrouwen die een straatverbod kregen opgelegd, hadden 70% meer kans op hart- en vaatziekten 

• Vrouwen bij wie het medisch dossier een hartaanval of beroerte bevestigde, hadden een grotere kans om in het verleden intimidatie te hebben gemeld of een straatverbod te hebben gekregen

• Het verhoogde risico op een hartaanval en beroerte in verband met obsessief stalken en huisverbod bleef bestaan, zelfs na controle voor andere zelfgerapporteerde cardiovasculaire risicofactoren, zoals gezondheids- en leefstijlgedrag, medicatie, gezondheidsproblemen, geschiedenis van mishandeling in de kindertijd en depressieve symptomen.

"Obsessieve stalking wordt vaak gezien als een vorm van geweld zonder lichamelijk contact, waardoor het minder ernstig kan lijken", zegt Rebecca B. Lawn. "Onze resultaten suggereren echter dat het niet moet worden gebannaliseerd. Obsessieve stalking kan chronisch zijn en vrouwen melden vaak dat het leidde tot belangrijke veranderingen zoals verhuizen."

Het belang van mensen die je kunt vertrouwen

Harmony R. Reynolds, voormalig voorzitter van de American Heart Association's Clinical Cardiology & Stroke Women's Health Science Committee, zegt verrast te zijn door de sterke associatie die het onderzoek vond tussen obsessief zeuren en hart- en vaatziekten.

"Van verschillende stressvolle levenservaringen is bekend dat ze het risico op hart- en vaatziekten verhogen, waaronder negatieve ervaringen in de kindertijd, financiële problemen, rouw en andere ontberingen", zegt ze. "Mensen die slachtoffer zijn van huiselijk geweld hebben ongeveer 30% meer risico op het ontwikkelen van hart- en vaatziekten in de jaren daarna. Hoewel dit onderzoek een meer gematigd risico laat zien, gezien de lange periode die onderzocht is, benadrukt het hoe gevoelens van onzekerheid zowel het lichaam als de geest kunnen beïnvloeden."

Harmony R. Reynolds, hoogleraar cardiologie bij Joel & Joan Smilow en directeur van het Sarah Ross Soter Center for Women's Cardiovascular Research bij de NYU Grossman School of Medicine (New York), was niet betrokken bij dit onderzoek en wijst erop dat de effecten van stress langdurig kunnen zijn. "Het ligt misschien in onze aard om terug te denken aan gebeurtenissen die we hebben meegemaakt, waardoor we de situatie steeds opnieuw beleven. Sociale steun kan de effecten van stress echter verminderen. Het helpt om vertrouwde mensen te hebben om mee te praten, of dat nu familie, vrienden, leden van de gemeenschap of professionals zijn." 

De auteurs van het onderzoek merken op dat het verband tussen obsessief pestgedrag en hart- en vaatziekten te wijten zou kunnen zijn aan psychologische stress, die het zenuwstelsel, de goede werking van bloedvaten en andere biologische processen kan verstoren. Deze mogelijke mechanismen zijn echter niet in detail onderzocht in dit onderzoek.

Volgens Rebecca B. Lawn is er meer onderzoek nodig, naast training van zorgverstrekkers, om het verband te begrijpen tussen obsessief stalken, het verkrijgen van een straatverbod en de cardiovasculaire gezondheid van vrouwen. "We moeten ook het bewustzijn van de mogelijk schadelijke gezondheidseffecten van geweld vergroten en vrouwen ondersteuning en middelen bieden", besluit ze.

Beperkingen van het onderzoek

De beperkingen van het onderzoek zijn onder andere het feit dat de deelnemers - geregistreerde verpleegkundigen die werkzaam zijn in de Verenigde Staten - voornamelijk niet-Hispanic, blanke vrouwen waren. De resultaten zijn mogelijk niet van toepassing op andere populaties of groepen. De studie wijst erop dat eerder onderzoek aantoonde dat "een geschiedenis van geweld, inclusief obsessief stalken, vaker voorkomt bij vrouwen uit raciale of etnische minderheden en bij vrouwen met een laag inkomen". Daarnaast is het onderzoek gebaseerd op zelfrapportages van deelnemers over hun ervaringen met obsessieve intimidatie en contactverbod.