Een Covid-19-vaccin in de vorm van een pleister

Een Australisch bedrijf heeft een "microarray'-huidpleister ontwikkeld voor naaldloze toediening van het kandidaat-vaccin Hexapro, dat is ontwikkeld aan de Universiteit van Texas. Te oordelen naar de veelbelovende resultaten bij muizen biedt die techniek meerdere voordelen, o.m. inzake distributie en hogere werkzaamheid.

Sinds het begin van de coronapandemie proberen vorsers pleisters te ontwikkelen om vaccins toe te dienen zonder dat daar een spuitje voor nodig is. Kwestie van mensen met een belenofobie (fobie voor naalden) over de streep te trekken en de vaccinatiegraad te verhogen.

Het Australische bedrijf Vaxxas heeft een zeer dichte microarray-pleister van 1 cm² (high-density microarray patch, HD-MAP) ontwikkeld met daarop meer dan 5000 microscopische puntjes, die dus met het blote oog niet te zien zijn. Die puntjes worden bekleed met een experimenteel vaccin, Hexapro, dat een groep van de Universiteit van Texas heeft ontwikkeld. Het betreft een subunitvaccin, dat de stekels op het oppervlak van het coronavirus nabootst. De pleister wordt aangebracht met een applicator, die gelijkt op een hockeypuck, wat niet meer pijn doet dan even goed in de huid nijpen.

Australische vorsers hebben experimenten uitgevoerd op muizen, die in twee groepen werden ingedeeld: in een groep werd de pleister aangebracht gedurende twee minuten en in de andere groep werd het vaccin toegediend met een naald. Volgens David Muller, viroloog aan de Universiteit van Queensland, zijn de resultaten veelbelovend. Toediening van het Hexapro-vaccin met de applicator resulteerde in een betere en snellere bescherming dan na injectie, en de gevormde antistoffen neutraliseerden meerdere varianten, waaronder de Britse en de Zuid-Afrikaanse.

Het immuunsysteem van de muizen die de pleister hadden gekregen, produceerde na twee doses hoge concentraties neutraliserende antistoffen, ook in de longen. In een tweede fase hebben de vorsers de werkzaamheid van één enkele dosis geëvalueerd. Die dosis werd toegediend met een adjuvans om de immuunrespons te versterken. Die muizen zijn totaal niet ziek geworden.

Hoe valt die werkzaamheid te verklaren? Daar zijn meerdere verklaringen voor. De huid zou meer immuuncellen bevatten dan spieren. Bovendien veroorzaken de puntjes microblessures van de huid, die het immuunsysteem nog meer zouden stimuleren.

Een ander voordeel is dat een pleister veel gebruiksvriendelijker is dan een naald: je moet enkel op de applicator "klikken". Het vaccin kan dus door de patiënt zelf worden toegediend. Dat kan dus ook gebeuren op geïsoleerde plaatsen, waar er geen medisch personeel is.

Als het vaccin "droog" op de pleister wordt aangebracht, blijft het minstens 30 dagen stabiel bij 25 °C en een week bij 40 °C. De vaccins van Moderna en Pfizer blijven maar enkele uren stabiel bij kamertemperatuur. Voor de stockage en distributie is dus geen koudeketen vereist.

Die gegevens leren dat toediening van een Covid-19-vaccin met een HD-MAP beter is dan klassieke vaccinatie met een naald en dus bij zonder nuttig zou kunnen zijn tijdens de huidige pandemie, zeker in ontwikkelingslanden. Volgende stap: voldoende financiering vinden om volgend jaar al klinische studies bij de mens op touw te zetten. Er zijn ook twee Amerikaanse bedrijven die die technologie ontwikkelen, namelijk Micron Biomedical en Vaxess.

(referentie: Science Advances, 29 oktober 2021, doi: 10.1126/sciadv.abj8065)