De strijd tussen mens en (vleer)muis
Het boek is in 2017 bij verschijnen aan onze aandacht ontsnapt. Met onze excuses. Bij de eerste bladzijden neemt Topolino van kinderpsychiater Iris Elens u meteen in een houdgreep. We wikken onze woorden: dit is een heel goede roman, helder taalgebruik, meesterlijk geconstrueerd, waarin wetenschap en wereldpolitiek verstrengeld raken en de muis de heerschappij van de mens overneemt.
De link tussen de (labo)muis in Topolino en het virus ontsproten aan de vleermuis, is louter toevallig. Beide hebben ze echter dit gemeen dat ze de mens(heid) behoorlijk op de proef stellen, in het geval van de laboratoriummuis zelfs dat ze het rijk van de homo sapiens ten val brengt. Bijzonder intrigerend is dat de mus sapiens, zoals Elens de nieuwe vaandeldrager op aarde noemt, uit een Leuvens laboratorium weet te ontsnappen, om samen met die andere muis, de computermuis, de mensheid naar de ondergang te leiden.
Hubris
Greengreen, zo heet het hoofdpersonage - zeg maar hoofdmuis - in het boek, was niet toevallig het lievelingetje van Iris Elens toen ze in het labo experimenten uitvoerde in het kader van een pilootstudie. Dolgedraaid door het muizenexperiment - ver-geef ons deze Hineininterpretierung - sloeg Iris' fantasie op hol en werd de basis gelegd van een roman die begint bij een ontsnapping van een muizenkolonie, en eindigt in een desastreus wereldconflict waarbij de mensheid de atoomknoppen indrukt en roemloos ten onder gaat. David haalt het van Goliath. Het antropoceen gaat over in het pontikoceen.
Struikelstenen voor de mensheid in dit rampscenario zijn de klimaatverandering, de wapenwedloop en vooral de hoogmoed, de hubris, die - dat wisten de Oude Grieken al - vroeg of laat tot de ondergang leidt. Om het met de woorden van minister van Staat Mark Eyskens te zeggen, dit is " een futuristisch verhaal waarbij niet een meteoor maar de menselijke waanzin de beschaving verwoest. Het boek heeft iets Orwelliaans, verwijzend naar 'Animal farm' en het doet zelfs denken Thomas More's 'Utopia'."
Een pandemie van angst
Een jaar later, 2018, laat Iris Elens haar fantasie de vrije loop in Over groene en rode sokken waarin een banaal verkoudheidsvirus leidt tot een pandemie (van angst), en daardoor een maatschappij ten gronde richt. Sommige verhalen en personages hebben frappante overeenkomsten met de gebeurtenissen van vandaag. De hoofdrol in het boek is weggelegd voor de machtsgeile staatsleider Don Aldo die door zijn kleingehouden burgers op handen wordt gedragen.
"Met een verrassende plot wenste ik als geëngageerde geneeskundestudent de maatschappij te waarschuwen voor het verdwijnen van de kritische geest en angst, met als toemaatje de gevolgen van de niet-essentiële status van het kappersberoep", zegt Iris Elens.
Iris Elens, Topolino, een staartje zonder einde, 2017. Uitg. Het Punt, 213 blz.
Over groene en rode sokken, 2018. Uitg. Het Punt, 288 blz.
Allebei te verkrijgen online bij bol.com.
Wie is Iris Elens?
Iris Elens (1986) is kinderpsychiater bij AZ Delta Roeselare. In 2019 richtte ze Fie Kinderpraktijk voor Psychodiagnostiek en Psychotherapie voor Kinderen en Jongeren op in Brugge-Loppem. Ze doctoreerde met een studie over neurotoxiciteit van chemotherapeutica bij kinderen met leukemie. Iris Elens is tevens auteur van een aantal kinderboeken en twee romans. Ze maakte ook illustraties voor kinderboeken.
