Hoe regelen andere landen de toegang tot de studies geneeskunde?

De meeste (Europese) landen beperken de toegang tot de studies geneeskunde. Ze doen dat wel allemaal op hun eigen manier. In een eerdere bijdrage keken we al naar de situatie in onze buurlanden Nederland, Frankrijk, Duitsland en het Verenigd Koninkrijk. Hier werpen we een blik op nog enkele andere landen.

Filip Ceulemans

Spanje

Spanje kent al vele jaren een numerus fixus waarbij de overheid een maximumaantal studenten bepaalt voor elke medische faculteit. Het aantal kandidaten overstijgt elk jaar weer ruimschoots het aantal beschikbare plaatsen. Volgens berekeningen van de krant El País waren er de afgelopen jaren gemiddeld dertien kandidaten per beschikbare plaats.

Spaanse middelbare scholieren leggen op het einde van hun opleiding de  EBAU (Evaluación de Bachillerato para el Acceso a la Universidad) af. De EBAU bestaat uit een algemeen verplicht deel (Spaans, een vreemde taal, geschiedenis en wiskunde of Latijn naargelang het profiel van de opleiding) en een vrijwillig deel met keuzevakken die relevant zijn voor de gewenste studierichting. De uiteindelijke toelatingsscore (Nota de admisión) wordt berekend aan de hand van een gewogen combinatie van de resultaten in de middelbare school (60%) en de examenscore (40%). Dat resulteert in een basisscore op 10 punten. Studenten kunnen dit cijfer verder verhogen door goede resultaten in maximaal twee relevante keuze-examens, zoals biologie en scheikunde voor geneeskunde. Deze extra punten kunnen 4 bonuspunten opleveren. Zo komt men op een maximale score van 14 punten.

Na het verkrijgen van de score schrijft de kandidaat zich in voor een centrale aanmeldingsprocedure. Hij kan wel zijn voorkeursuniversiteit(en) aangeven. De universiteiten vullen de hen toegekende plaatsen in op basis van de toelatingsscore. In 2024 moest men de facto meer dan 13 op 14 halen om kans te maken de studies aan te vatten.

Italië

In Italië geldt er al sinds de jaren 1990 een strikte numerus fixus (numero chiuso). Tot voor kort moest elke kandidaat-student geneeskunde slagen voor het landelijk gecoördineerde toelatingsexamen (test di ammisione). De kandidaten dienden vooraf hun universiteit van voorkeur op te geven. Het toelatingsexamen bestond uit een meerkeuzetoets met 60 vragen (18 biologie, 12 chemie, 8 natuurkunde/wiskunde, 10 logisch redeneren en 12 algemene kennis) die binnen 100 minuten moest worden opgelost. Op basis van de behaalde resultaten werden vervolgens de plaatsen ingevuld. Een universiteit die 100 plaatsen had, vulde die met de 100 best scorende kandidaten die haar opgaven als voorkeur. In 2023 waren er landelijk zo’n 20.000 plaatsen voor de ongeveer 79.000 studenten die aan het examen deelnamen.

Als reactie op nijpende artsentekorten en kritiek op het toelatingsexamen voerde Italië in 2023-2025 een ingrijpende hervorming door. In maart van dit jaar werd een wet goedgekeurd die het traditionele ingangsexamen afschaft en de toegang tot het eerste semester van de opleiding voor iedereen openzet. Het eerste semester fungeert voortaan als ‘zeef’ of selectieprocedure. Alle studenten volgen dezelfde propedeusevakken en leggen hetzelfde examen af. Op basis van de resultaten van dat eerste semester wordt een nationale ranglijst opgemaakt en kunnen de best presterende studenten doorstromen naar het tweede semester. Hun aantal is vooraf vastgelegd.

Denemarken

Denemarken kent geen nationaal examen. De toelating tot de studies geneeskunde verloopt er via een dubbel systeem: kvote 1 en kvote 2. In kvote 1 wordt uitsluitend geselecteerd op basis van de resultaten in het secundair onderwijs. In kvote 2 moeten kandidaten deelnemen aan een centrale toelatingsproef (optagelsesprøve), uitgewerkt door de universiteit van Aarhus. De inhoud van deze proef is niet vakinhoudelijk, maar wel cognitief met veel vragen over kritisch denken, kwantitatief redeneren en taalvaardigheid.

Zweden

Zweden kent geen apart geneeskunde-examen. Of een kandidaat wordt toegelaten hangt af van de score bij het nationaal systeem van de hogskoleprovet (SweSAT) en resultaten in het secundair onderwijs. Minstens een derde van de plaatsen wordt bepaald door het SweSAT-resultaat. SweSAT is een landelijk examen dat tweemaal per jaar wordt afgenomen. Het bestaat uit twee delen: kwantitatief (wiskundige problemen) en verbaal (woordenschat, begrijpend lezen Zweeds en Engels). De overige twee derde plaatsen worden verdeeld op basis van de resultaten in het middelbaar onderwijs.

Luxemburg

Het Groothertogdom heeft sinds kort een eigen geneeskundeopleiding. Het land werkt niet met een toelatingsexamen, maar kijkt naar de eindexamencijfers, met name de resultaten voor exacte wetenschapsvakken.

Finland

Elk van de vijf Finse medische faculteiten organiseert in mei een gecoördineerd en gelijktijdig afgenomen schriftelijk examen in het Fins of het Zweeds. In de test komen vooral natuurwetenschappen (biologie, scheikunde en natuurkunde) aan bod. Wie uitstekende resultaten in het secundair onderwijs kan voorleggen, kan soms vrijstelling of extra punten krijgen.

Verenigde Staten

De Verenigde Staten hebben geen landelijk toelatingsexamen, maar bijna alle faculteiten vereisen een MCAT (Medical College Admission Test), die gedurende het jaar op verschillende plaatsen wordt afgenomen. De MCAT toetst probleemoplossend vermogen, kritisch denken en kennis van wetenschappelijke concepten (scheikunde, natuurkunde en biologie). De universiteiten kijken ook naar voorgaande studieprestaties en beschouwen ervaring (vrijwilligerswerk, onderzoek) als een pluspunt.

Canada

De toelating gebeurt in Canada per universiteit. Ze eisen bijna zonder onderscheid dat kandidaten de MCAT afleggen. Dat geldt zeker voor studenten die voorheen niet in Canada studeerden. Net als in de Verenigde Staten test de MCAT wetenschappelijke kennis en kritisch redeneervermogen. Ook extracurriculaire activiteiten worden mee in overweging genomen. Voor Franstalige faculteiten gelden bijkomende taalvereisten.

Nieuw-Zeeland

In Nieuw-Zeeland volgen schoolverlaters doorgaans eerst een jaar Biomedical Sciences, waarna ze solliciteren voor het tweede jaar geneeskunde. Ze moeten dan wel goede cijfers kunnen voorleggen en slagen voor de nationale toelatingstest University Clinical Aptitude Test Australia/New Zealand (UCAT ANZ). Er zijn speciale quota voor Maori of kandidaten uit rurale streken.

Australië

Australië kent verschillende trajecten om de studie aan te vatten. Voor schoolverlaters is er een 5- of 6-jarig ondergraduaatprogramma waaraan kan worden deelgenomen mits een zeer hoge ATAR-score (Australisch eindexamen) aangevuld met het succesvol afleggen van de UCAT ANZ. Het tweede traject vereist een afgeronde bachelor en een GAMSAT-toets (Graduate Australian Medical School Admissions Test). De GAMSAT-toets is een meerdaagse toets bestaande uit diverse delen: vraagstukken in verband met geschiedenis en taal (Reasoning in Humanities and Social Sciences), twee essays (Written Communication) en biologie, scheikunde en natuurkunde (Reasoning in Biological and Physical Sciences). Bij beide trajecten hoort doorgaans ook een meervoudig interview.